Είχα ξεκινήσει να γράφω αυτό το άρθρο πριν από λίγο καιρό, και πλέον έχω και την κατάλληλη αφορμή για να το τελειώσω και να το δημοσιεύσω. Και αυτή η αφορμή δεν είναι άλλη απ' τη νέα διαφήμιση των Jumbo. Το ξέρω ότι πλέον έχει καταντήσει κουραστικό και τεμπέλικο το να κράζεις τις νέες διαφημίσεις των Jumbo για να δείξεις το πόσο "ανώτερος" και "διανοούμενος" θέλεις να νιώθεις, αλλά δε φταίω εγώ που πλέον αποτελούν το απόσταγμα απ' ό,τι απαράδεκτο μπορείς να βρεις στις διαφημίσεις. Φτηνιάρικες παραγωγές, πλαστικά σκηνικά, εκνευριστικοί χαρακτήρες ("Κράζεις; Θαυμάσεις"), γελοίες ατάκες, προώθηση άχρηστων προϊόντων, και το χειρότερο απ' όλα; Επικίνδυνα μηνύματα. Σαν αυτό:
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλει να μας περάσει αυτή η διαφήμιση; Ότι αν θες να θεωρείσαι κουκλάρα, πρέπει να πας σ' ένα συγκεκριμένο κατάστημα, να αγοράσεις συγκεκριμένα προϊόντα και να τα χρησιμοποιήσεις με συγκεκριμένο τρόπο, ακολουθώντας συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς. Τότε και μόνο τότε μπορείς να είσαι "κουκλάρα". Οποιαδήποτε απόκλιση απ' αυτό το καλούπι θα σου καταστρέψει τη ζωή, μιας και σεις σε μια κοινωνία όπου η εξωτερική εμφάνιση έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία απ' την προσωπικότητα. Αν δεν είχε, δε θα είχαμε ανάγκη για καλλυντικά και περιοδικά ομορφιάς, ούτε θα χρησιμοποιούσαμε την εξωτερική εμφάνιση ως το κύριο μέσω για να προωθήσουμε ιδέες και προϊόντα, ούτε θα σχολιάσαμε τον κάθε άνθρωπο πίσω απ' την πλάτη του για το παραμικρό "ελάττωμα" που βρίσκουμε πάνω του. "Μα πώς είναι έτσι; Πώς κυκλοφορεί έτσι στο δρόμο;".
Οφείλω να παραδεχτώ πως παλιά είχα μάθει να πιστεύω πως ήμουν "άσχημος", ένα "τέρας", ένα "λάθος της φύσης". Ήμουν χοντρός (ακόμη είμαι), φορούσα γυαλιά (ακόμη τα φοράω) κι είχα σπυριά (ΟΚ, αυτό δεν είναι πλέον πρόβλημα), κάτι που η δικτατορία της ομορφιάς το θεωρούσε απαράδεκτο και άξιο μόνο για χλευασμό. "Πώς είσαι έτσι, ρε;". Και τρέχανε τα "προχωρημένα" και "trendy" προβατάκια να με σχολιάσουν πικρόχολα. Χρησιμοποιούσα τον αυτοσαρκασμό σε μια αξιολύπητη προσπάθεια να μην το επιτρέπω να μ' ενοχλεί, αλλά και πάλι πίστευα πως ήμουν άσχημος. Κι ας το διακωμωδούσα. Τόση χαμηλή αυτοεκτίμηση είχα.
Ξέρετε, όμως, κάτι; Κάπου είχε αρχίσει να γίνεται γελοίο. Καθώς μεγάλωνα, όσο περισσότερο το σκεφτόμουν, τόσο περισσότερο γελούσα με όλες αυτές τις βλακείες. Από εκεί φαίνεται η συμπεριφορά και το είδος του ανθρώπου; Τόση μεγάλη σημασία έχει πια η εξωτερική εμφάνιση; Τόσο ρηχοί έχουμε καταντήσει; Και στην τελική, η εμφάνισή μου είναι το αποτέλεσμα δικών μου επιλογών. Είμαι χοντρός, γιατί είμαι λιχούδης και όχι κανένα βουτυρόπαιδο που φοβάται να φάει κάτι παραπάνω για να μην χαλάσει η "τέλεια" κορμάρα του. Φοράω γυαλιά και όχι φακούς επαφής, γιατί έτσι είμαι πιο κούκλος και πιο σοφιστικέ. Και πιο σέξι 😉. Άρα, γιατί να στενοχωριέμαι για κάτι που επέλεξα να είμαι; Γιατί να δίνω σημασία σε κούφιους χαρακτηρισμούς, και μάλιστα από ανθρώπους που ούτε καν με ξέρουν;
Και στο κάτω κάτω, τι είναι "όμορφο" και τι είναι "άσχημο";
Έχουμε μάθει να πιστεύουμε ότι αυτό που εμείς θεωρούμε "όμορφο" είναι αντικειμενικό και οικουμενικό, και ότι πηγάζει αποκλειστικά και μόνο από γενετικούς παράγοντες. Κάποια πράγματα είναι αντικειμενικά όμορφα, και κάποια άλλα είναι αντικειμενικά άσχημα. Στην πραγματικότητα, αυτό που θεωρούμε εμείς "όμορφο" είναι τόσο υποκειμενικό, και είναι τόσο άμεσα συνυφασμένο με το εκάστοτε περιβάλλον και με τις εμπειρίες μας, που πολύ απλά χάνουμε τον μπούσουλα. Η έννοια της ομορφιάς διαφέρει από κουλτούρα σε κουλτούρα, από χρονική περίοδο σε χρονική περίοδο, αλλά και μεταξύ ανθρώπων που ζουν στην ίδια κουλτούρα και στην ίδια χρονική περίοδο.
Ορίστε μερικά παραδείγματα. Υπάρχουν περιοχές στη Γη όπου θεωρείται όμορφο το να βάζεις πολλά βραχιόλια στο λαιμό σου για να τον επιμηκύνεις, ή το να έχεις πολύ μεγάλα οπίσθια, ή το να ζυγίσεις από 120 κιλά και πάνω. Σ' εμάς, θεωρείται όμορφο το να είσαι ξανθιά και να έχεις πλούσιο στήθος (κι ας είναι πλαστικό), ή να έχεις μύες και τόσο μεγάλο τσουτσούνι που να κρέμεται απ' τα μπατζάκια του παντελονιού σου, ή το να έχεις τατουάζ ακόμη και στα πιο απίθανα σημεία. Και αυτά γίνονται σήμερα. Κάποτε ομορφιά μπορεί να ήταν το να φοράς περούκα κι ας είσαι άπλυτος, το να στριμώχνεις τα δάχτυλα τον ποδιών σου σε πολύ μικρά παπούτσια, ή ακόμη και το να έχεις γύρω απ' το κεφάλι σου ξύλινες σανίδες που να στο συμπιέζουν (εξού και τα μακρόστενα κρανία "εξωγήινων" που ακούμε καμιά φορά).
Με άλλα λόγια, αυτό που θεωρούμε εμείς "όμορφο", μπορεί για κάποιον στην άλλη άκρη της Γης, ή για τη γιαγιά δίπλα μας που εξακολουθεί να κουβαλά μαζί της αντιλήψεις απ' το παρελθόν, να θεωρείται "αδιάφορο" ή ακόμη και "άσχημο". Και δε χρειάζεται να το πάμε τόσο μακριά. Ακόμη και σε μια συγκεκριμένη κοινωνία, σ' έναν συγκεκριμένο τόσο και χρόνο, θα βρεις πολλές και διαφορετικές απόψεις για το τι είναι "όμορφο" και τι είναι "άσχημο". Η έννοια της ομορφιάς και της καλαισθησίας (όχι μόνο στους ανθρώπους αλλά και στα πάντα, όπως στα αυτοκίνητα και στα σπίτια) είναι τόσο υποκειμενική, που νιώθω ότι δεν έχει καμία αξία από μόνη της.
Τότε, γιατί αυτό το κόλλημα με την εξωτερική ομορφιά; Νομίζω πως έχω μια εξήγηση. Υπάρχει μια θεωρία που λέει ότι ο εγκέφαλός μας στο μακρινό παρελθόν έχει συνδέσει την εξωτερική εμφάνιση με την υγεία του ανθρώπου. Αν κάποιος έχει κάποια μορφή εξωτερικής δυσπλασίας, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ίσως υποφέρει από κάποια σοβαρή ασθένεια ή γενετική δυσλειτουργία, κάνοντάς τον λιγότερο κατάλληλο για τεκνοποίηση. Αν είσαι όμορφος, το πιθανότερο είναι να είσαι και υγιής, άρα θα έχεις και μεγαλύτερες πιθανότητες να αποκτήσεις υγιείς απογόνους. Είναι αλήθεια πως η εξωτερική εμφάνιση μπορεί να σου πει κάποια πράγματα για τον τρόπο ζωής ενός ανθρώπου, όπως αν φροντίσει το σώμα του ή αν αντιμετωπίσει κάποια γενετική δυσλειτουργία.
Το πρόβλημα πλέον είναι ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει άσχημα απ' τα διάφορα κοινωνικά, πολιτισμικά, αλλά και οικονομικά πρότυπα. Έχουμε καταντήσει δούλοι των παραγόντων που μας υπαγορεύουν το τι θεωρείται "όμορφο". Και αυτοί οι παράγοντες είναι πολλοί. Το κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον, τα τοπικά έθιμα, τα πολιτισμικά πρότυπα, η τηλεόραση, τα περιοδικά ομορφιάς (τα οποία υπάρχουν για να σε κάνουν να νιώθεις άσχημος/η), οι πολυεθνικές εταιρίες, η κάθε τάση στη μόδα που έρχεται και φεύγει, όλα αυτά μας τρίβουν στη μούρη κάποια συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς ώστε να συντηρηθούν τα έθιμα, να είμαστε αρεστοί στο κοινωνικό μας περιβάλλον, ή και για να μας αδειάσουν το πορτοφόλι για να αγοράσουμε βλακείες. Και πολλές φορές αυτά τα πρότυπα ομορφιάς που μας προωθούν μπορεί και να μην είναι καν εφικτά, να μην υπάρχουν καν, μιας και αποτελούν προϊόν μακιγιαρίσματος και photo-editing. Άρα, μιλάμε για ψεύτικη ομορφιά!
"Φοράς πορτοκαλί ρούχα και έχεις κοντά μαλλιά; Έχεις πολύ μεγάλα μάτια και φακίδες στα μάγουλα; Πώς είσαι έτσι; Δεν ντρέπεσαι καθόλου; Τι θα πουν οι φίλες σου; Τι θα σκεφτεί ο κόσμος; Πώς θα ρίξεις τα αγόρια; Πώς θα βρεις δουλειά; Πώς θα ανοίξεις σπίτι και θα κάνεις οικογένεια; Με αυτά τα χάλια; Μα μη φοβάσαι, γιατί η εταιρία Only Beauty είναι δίπλα σου και σε νοιάζεται. Απλά αγόρασε τα πανάκριβα καλλυντικά και ρούχα μας, και ακολούθησε τα συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς που αποφασίσουμε και διατάζουμε. Τα αγόρια θα πέφτουν ξερά, οι φίλες σου θα σε μισούν επειδή θα είσαι πιο όμορφη απ' αυτές, το αφεντικό θα σου δίνει συνέχεια προαγωγή, όλοι θα σου ανοίγουν την πόρτα και θα πέφτουν στα πόδια σου να τους πατήσεις. Only Beauty, γιατί αγαπάμε τα λεφτά και μισούμε την ασχήμια."
Είσαι "διαφορετική" από εμάς; Δεν έχεις άλλη επιλογή. Ή θα γίνεις σαν κι εμάς, ή θα υποφέρεις...
Όλες αυτές οι καφρίλες έχουν γεμίσει τους ανθρώπους με ανασφάλειες για τον εαυτό τους, ειδικά τους νέους, μετατρέποντάς τους σε ρηχά όντα που επικεντρώνονται στο φαίνεσθαι. Ξοδεύουν ένα κάρο λεφτά σε trendy ρούχα και παπούτσια, σε άχρηστα καλλυντικά και προϊόντα για τα μαλλιά τους, καθώς και σε περιοδικά που τους υπαγορεύουν το τι πρέπει να φοράνε και πώς να βάφονται. Το χειρότερο είναι ότι έχουν γεμίσει με τόσες ανασφάλειες, που διοργανώνουν ακόμη και αυτοσχέδιους διαγωνισμούς ομορφιάς στο σχολείο και στο διαδίκτυο, μήπως λάβουν κανένα θετικό σχόλιο και τονωθεί η ψυχολογία τους. Βέβαια αυτό είναι και βούτυρο στο ψωμί του κάθε troll, του κάθε νταή και του κάθε "διανοούμενου" και "ανώτερου απ' τους άλλους", που θα ορμήξει στον/στην ανασφαλή φίλο/η μας και θα τον/την ξεσκίσουν στην ειρωνεία, στο χλευασμό και στις προσβολές.
Κακέ Χαμέ, τα φώτα σου!
Όλοι αυτοί που ανησυχούν για το αν είναι όμορφοι, όπως ο φίλος μας στο Facebook στο βίντεο του Κακού Χαμού, στην πραγματικότητα δεν είναι ούτε ηλίθιοι (άσχετα αν έτσι τους κάνει το σύστημα), αλλά ούτε δράστες, λες και για όλα φταίνε οι νέοι. Είναι θύματα του αρρωστημένου συστήματος, που μας έχει βάλει να πλακωνόμαστε μεταξύ μας και να ανταγωνιζόμαστε για όλα, ακόμη και για αυτό που εμείς θεωρούμε ως "ομορφιά". Αλλά επειδή το σύστημα αυτό είμαστε κι εμείς οι ίδιοι, η αρχή θα πρέπει να γίνει πρώτα από εμάς, αν θέλουμε να ανατρέψουμε αυτή τη σαπίλα. Δε λέω να το πάμε στο ακριβώς αντίθετο άλλο και να επιβάλουμε τα δικά μας πρότυπα ομορφιάς (πχ "Οι χοντροί είναι φοβεροί και οι αδύνατοι είναι κόπανοι"), αλλά να καταλάβουμε επιτέλους ότι η εμφάνισή μας είναι καθαρά δικό μας θέμα, και ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς που επιβάλλεται να ακολουθήσουμε! Σου αρέσει όπως είσαι; Μείνε όπως είσαι. Θες ν' αλλάξεις κάτι; Άλλαξε το. Το σώμα σου είναι δικό σου να το κάνεις ό,τι γουστάρεις, αρκεί να μην το καταστρέψεις. Η υγεία σου είναι πολύ σημαντικότερη απ' την εμφάνισή σου.
Και στην τελική, κακός ψόφος στα καλλιστεία, στα άρθρα του τύπου "Χαρά για τις Ελληνίδες, η Shakira έχει κυτταρίτιδα", και στην ομοιομορφία που μας επιβάλει ο κάθε μισάνθρωπος! Όλα τα κορίτσια είναι όμορφα, όλα τα αγόρια είναι όμορφα. Είμαστε όλοι όμορφοι, απλώς σε πολλές και συναρπαστικές παραλλαγές. Κι εσύ είσαι όμορφος/η, ακριβώς όπως είσαι. Δε χρειάζεσαι έντονο κραγιόν και τόνους από ζελέ στο μαλλί για να είσαι ωραίος/α. Μπορεί το εξώφυλλο να είναι το πρώτο πράγμα που βλέπεις σ' ένα βιβλίο, αλλά είναι το περιεχόμενό του αυτό που σε κρατάει για πάντα.
Είμαστε όλοι όμορφοι!
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλει να μας περάσει αυτή η διαφήμιση; Ότι αν θες να θεωρείσαι κουκλάρα, πρέπει να πας σ' ένα συγκεκριμένο κατάστημα, να αγοράσεις συγκεκριμένα προϊόντα και να τα χρησιμοποιήσεις με συγκεκριμένο τρόπο, ακολουθώντας συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς. Τότε και μόνο τότε μπορείς να είσαι "κουκλάρα". Οποιαδήποτε απόκλιση απ' αυτό το καλούπι θα σου καταστρέψει τη ζωή, μιας και σεις σε μια κοινωνία όπου η εξωτερική εμφάνιση έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία απ' την προσωπικότητα. Αν δεν είχε, δε θα είχαμε ανάγκη για καλλυντικά και περιοδικά ομορφιάς, ούτε θα χρησιμοποιούσαμε την εξωτερική εμφάνιση ως το κύριο μέσω για να προωθήσουμε ιδέες και προϊόντα, ούτε θα σχολιάσαμε τον κάθε άνθρωπο πίσω απ' την πλάτη του για το παραμικρό "ελάττωμα" που βρίσκουμε πάνω του. "Μα πώς είναι έτσι; Πώς κυκλοφορεί έτσι στο δρόμο;".
Οφείλω να παραδεχτώ πως παλιά είχα μάθει να πιστεύω πως ήμουν "άσχημος", ένα "τέρας", ένα "λάθος της φύσης". Ήμουν χοντρός (ακόμη είμαι), φορούσα γυαλιά (ακόμη τα φοράω) κι είχα σπυριά (ΟΚ, αυτό δεν είναι πλέον πρόβλημα), κάτι που η δικτατορία της ομορφιάς το θεωρούσε απαράδεκτο και άξιο μόνο για χλευασμό. "Πώς είσαι έτσι, ρε;". Και τρέχανε τα "προχωρημένα" και "trendy" προβατάκια να με σχολιάσουν πικρόχολα. Χρησιμοποιούσα τον αυτοσαρκασμό σε μια αξιολύπητη προσπάθεια να μην το επιτρέπω να μ' ενοχλεί, αλλά και πάλι πίστευα πως ήμουν άσχημος. Κι ας το διακωμωδούσα. Τόση χαμηλή αυτοεκτίμηση είχα.
Ξέρετε, όμως, κάτι; Κάπου είχε αρχίσει να γίνεται γελοίο. Καθώς μεγάλωνα, όσο περισσότερο το σκεφτόμουν, τόσο περισσότερο γελούσα με όλες αυτές τις βλακείες. Από εκεί φαίνεται η συμπεριφορά και το είδος του ανθρώπου; Τόση μεγάλη σημασία έχει πια η εξωτερική εμφάνιση; Τόσο ρηχοί έχουμε καταντήσει; Και στην τελική, η εμφάνισή μου είναι το αποτέλεσμα δικών μου επιλογών. Είμαι χοντρός, γιατί είμαι λιχούδης και όχι κανένα βουτυρόπαιδο που φοβάται να φάει κάτι παραπάνω για να μην χαλάσει η "τέλεια" κορμάρα του. Φοράω γυαλιά και όχι φακούς επαφής, γιατί έτσι είμαι πιο κούκλος και πιο σοφιστικέ. Και πιο σέξι 😉. Άρα, γιατί να στενοχωριέμαι για κάτι που επέλεξα να είμαι; Γιατί να δίνω σημασία σε κούφιους χαρακτηρισμούς, και μάλιστα από ανθρώπους που ούτε καν με ξέρουν;
Και στο κάτω κάτω, τι είναι "όμορφο" και τι είναι "άσχημο";
Έχουμε μάθει να πιστεύουμε ότι αυτό που εμείς θεωρούμε "όμορφο" είναι αντικειμενικό και οικουμενικό, και ότι πηγάζει αποκλειστικά και μόνο από γενετικούς παράγοντες. Κάποια πράγματα είναι αντικειμενικά όμορφα, και κάποια άλλα είναι αντικειμενικά άσχημα. Στην πραγματικότητα, αυτό που θεωρούμε εμείς "όμορφο" είναι τόσο υποκειμενικό, και είναι τόσο άμεσα συνυφασμένο με το εκάστοτε περιβάλλον και με τις εμπειρίες μας, που πολύ απλά χάνουμε τον μπούσουλα. Η έννοια της ομορφιάς διαφέρει από κουλτούρα σε κουλτούρα, από χρονική περίοδο σε χρονική περίοδο, αλλά και μεταξύ ανθρώπων που ζουν στην ίδια κουλτούρα και στην ίδια χρονική περίοδο.
Ορίστε μερικά παραδείγματα. Υπάρχουν περιοχές στη Γη όπου θεωρείται όμορφο το να βάζεις πολλά βραχιόλια στο λαιμό σου για να τον επιμηκύνεις, ή το να έχεις πολύ μεγάλα οπίσθια, ή το να ζυγίσεις από 120 κιλά και πάνω. Σ' εμάς, θεωρείται όμορφο το να είσαι ξανθιά και να έχεις πλούσιο στήθος (κι ας είναι πλαστικό), ή να έχεις μύες και τόσο μεγάλο τσουτσούνι που να κρέμεται απ' τα μπατζάκια του παντελονιού σου, ή το να έχεις τατουάζ ακόμη και στα πιο απίθανα σημεία. Και αυτά γίνονται σήμερα. Κάποτε ομορφιά μπορεί να ήταν το να φοράς περούκα κι ας είσαι άπλυτος, το να στριμώχνεις τα δάχτυλα τον ποδιών σου σε πολύ μικρά παπούτσια, ή ακόμη και το να έχεις γύρω απ' το κεφάλι σου ξύλινες σανίδες που να στο συμπιέζουν (εξού και τα μακρόστενα κρανία "εξωγήινων" που ακούμε καμιά φορά).
Με άλλα λόγια, αυτό που θεωρούμε εμείς "όμορφο", μπορεί για κάποιον στην άλλη άκρη της Γης, ή για τη γιαγιά δίπλα μας που εξακολουθεί να κουβαλά μαζί της αντιλήψεις απ' το παρελθόν, να θεωρείται "αδιάφορο" ή ακόμη και "άσχημο". Και δε χρειάζεται να το πάμε τόσο μακριά. Ακόμη και σε μια συγκεκριμένη κοινωνία, σ' έναν συγκεκριμένο τόσο και χρόνο, θα βρεις πολλές και διαφορετικές απόψεις για το τι είναι "όμορφο" και τι είναι "άσχημο". Η έννοια της ομορφιάς και της καλαισθησίας (όχι μόνο στους ανθρώπους αλλά και στα πάντα, όπως στα αυτοκίνητα και στα σπίτια) είναι τόσο υποκειμενική, που νιώθω ότι δεν έχει καμία αξία από μόνη της.
Τότε, γιατί αυτό το κόλλημα με την εξωτερική ομορφιά; Νομίζω πως έχω μια εξήγηση. Υπάρχει μια θεωρία που λέει ότι ο εγκέφαλός μας στο μακρινό παρελθόν έχει συνδέσει την εξωτερική εμφάνιση με την υγεία του ανθρώπου. Αν κάποιος έχει κάποια μορφή εξωτερικής δυσπλασίας, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ίσως υποφέρει από κάποια σοβαρή ασθένεια ή γενετική δυσλειτουργία, κάνοντάς τον λιγότερο κατάλληλο για τεκνοποίηση. Αν είσαι όμορφος, το πιθανότερο είναι να είσαι και υγιής, άρα θα έχεις και μεγαλύτερες πιθανότητες να αποκτήσεις υγιείς απογόνους. Είναι αλήθεια πως η εξωτερική εμφάνιση μπορεί να σου πει κάποια πράγματα για τον τρόπο ζωής ενός ανθρώπου, όπως αν φροντίσει το σώμα του ή αν αντιμετωπίσει κάποια γενετική δυσλειτουργία.
Το πρόβλημα πλέον είναι ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει άσχημα απ' τα διάφορα κοινωνικά, πολιτισμικά, αλλά και οικονομικά πρότυπα. Έχουμε καταντήσει δούλοι των παραγόντων που μας υπαγορεύουν το τι θεωρείται "όμορφο". Και αυτοί οι παράγοντες είναι πολλοί. Το κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον, τα τοπικά έθιμα, τα πολιτισμικά πρότυπα, η τηλεόραση, τα περιοδικά ομορφιάς (τα οποία υπάρχουν για να σε κάνουν να νιώθεις άσχημος/η), οι πολυεθνικές εταιρίες, η κάθε τάση στη μόδα που έρχεται και φεύγει, όλα αυτά μας τρίβουν στη μούρη κάποια συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς ώστε να συντηρηθούν τα έθιμα, να είμαστε αρεστοί στο κοινωνικό μας περιβάλλον, ή και για να μας αδειάσουν το πορτοφόλι για να αγοράσουμε βλακείες. Και πολλές φορές αυτά τα πρότυπα ομορφιάς που μας προωθούν μπορεί και να μην είναι καν εφικτά, να μην υπάρχουν καν, μιας και αποτελούν προϊόν μακιγιαρίσματος και photo-editing. Άρα, μιλάμε για ψεύτικη ομορφιά!
"Φοράς πορτοκαλί ρούχα και έχεις κοντά μαλλιά; Έχεις πολύ μεγάλα μάτια και φακίδες στα μάγουλα; Πώς είσαι έτσι; Δεν ντρέπεσαι καθόλου; Τι θα πουν οι φίλες σου; Τι θα σκεφτεί ο κόσμος; Πώς θα ρίξεις τα αγόρια; Πώς θα βρεις δουλειά; Πώς θα ανοίξεις σπίτι και θα κάνεις οικογένεια; Με αυτά τα χάλια; Μα μη φοβάσαι, γιατί η εταιρία Only Beauty είναι δίπλα σου και σε νοιάζεται. Απλά αγόρασε τα πανάκριβα καλλυντικά και ρούχα μας, και ακολούθησε τα συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς που αποφασίσουμε και διατάζουμε. Τα αγόρια θα πέφτουν ξερά, οι φίλες σου θα σε μισούν επειδή θα είσαι πιο όμορφη απ' αυτές, το αφεντικό θα σου δίνει συνέχεια προαγωγή, όλοι θα σου ανοίγουν την πόρτα και θα πέφτουν στα πόδια σου να τους πατήσεις. Only Beauty, γιατί αγαπάμε τα λεφτά και μισούμε την ασχήμια."
Είσαι "διαφορετική" από εμάς; Δεν έχεις άλλη επιλογή. Ή θα γίνεις σαν κι εμάς, ή θα υποφέρεις...
Κακέ Χαμέ, τα φώτα σου!
Δεν τελειώσαμε, όμως. Έχουμε μάθει να θεωρούμε την εξωτερική εμφάνιση τόσο σημαντική, που τη χρησιμοποιούμε κι ως μέσω προώθησης προϊόντων και αξιών. Έχεις ένα χάλια αμάξι, που χαλάει εύκολα και τρώει τα κέρατά του από καύσιμα; Κανένα πρόβλημα. Δώσ' του μια ωραία εμφάνιση και βάλε μια ημίγυμνη να το διαφημίσει. Θες να πουλήσεις ένα smartphone, αλλά δεν έχει να προσφέρει τίποτα καινούριο; Μη φοβάσαι. Απλά δώσ' του ένα ωραίο design και θα τρέξουν χιλιάδες να το πάρουν. Χρησιμοποιεί κάποιος στοιχεία και επιχειρήματα για να διαφωνήσει μαζί σου; Μη σκας, κι εδώ υπάρχει λύση. Απλά βρες κάτι πάνω του που εσύ προσωπικά θεωρείς άσχημο και πρόσβαλε τον ("Με αυτή την εμφάνιση που έχεις, λογικό είναι να λες βλακείες"), λες και είναι η εξωτερική σου εμφάνιση που καθορίσει τις απόψεις σου, ή λες και αν αλλάξεις κάτι στο πρόσωπό σου ή στο σώμα σου θα αλλάξουν αυτόματα και οι απόψεις σου. Να φανταστώ. Αν αδυνατίσω, θα σταματήσεις να ακούγεσαι σαν γελοίος, ή απλά θα βρεις κάτι άλλο επάνω μου για να χλευάσεις; Αλλά θα μου πεις, γιατί να σε νοιάζει αν το περιεχόμενο είναι αξιόπιστο, αν προτιμάς να αρκεστείς στη συσκευασία του; Ορίστε, ένα κουτί για εσένα. Δεν έχει μέσα τίποτα, αλλά τουλάχιστον είναι ωραίο.
Όλοι αυτοί που ανησυχούν για το αν είναι όμορφοι, όπως ο φίλος μας στο Facebook στο βίντεο του Κακού Χαμού, στην πραγματικότητα δεν είναι ούτε ηλίθιοι (άσχετα αν έτσι τους κάνει το σύστημα), αλλά ούτε δράστες, λες και για όλα φταίνε οι νέοι. Είναι θύματα του αρρωστημένου συστήματος, που μας έχει βάλει να πλακωνόμαστε μεταξύ μας και να ανταγωνιζόμαστε για όλα, ακόμη και για αυτό που εμείς θεωρούμε ως "ομορφιά". Αλλά επειδή το σύστημα αυτό είμαστε κι εμείς οι ίδιοι, η αρχή θα πρέπει να γίνει πρώτα από εμάς, αν θέλουμε να ανατρέψουμε αυτή τη σαπίλα. Δε λέω να το πάμε στο ακριβώς αντίθετο άλλο και να επιβάλουμε τα δικά μας πρότυπα ομορφιάς (πχ "Οι χοντροί είναι φοβεροί και οι αδύνατοι είναι κόπανοι"), αλλά να καταλάβουμε επιτέλους ότι η εμφάνισή μας είναι καθαρά δικό μας θέμα, και ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς που επιβάλλεται να ακολουθήσουμε! Σου αρέσει όπως είσαι; Μείνε όπως είσαι. Θες ν' αλλάξεις κάτι; Άλλαξε το. Το σώμα σου είναι δικό σου να το κάνεις ό,τι γουστάρεις, αρκεί να μην το καταστρέψεις. Η υγεία σου είναι πολύ σημαντικότερη απ' την εμφάνισή σου.
Και στην τελική, κακός ψόφος στα καλλιστεία, στα άρθρα του τύπου "Χαρά για τις Ελληνίδες, η Shakira έχει κυτταρίτιδα", και στην ομοιομορφία που μας επιβάλει ο κάθε μισάνθρωπος! Όλα τα κορίτσια είναι όμορφα, όλα τα αγόρια είναι όμορφα. Είμαστε όλοι όμορφοι, απλώς σε πολλές και συναρπαστικές παραλλαγές. Κι εσύ είσαι όμορφος/η, ακριβώς όπως είσαι. Δε χρειάζεσαι έντονο κραγιόν και τόνους από ζελέ στο μαλλί για να είσαι ωραίος/α. Μπορεί το εξώφυλλο να είναι το πρώτο πράγμα που βλέπεις σ' ένα βιβλίο, αλλά είναι το περιεχόμενό του αυτό που σε κρατάει για πάντα.
Είμαστε όλοι όμορφοι!
