Πριν από λίγες μέρες έφυγε από δίπλα μας ο αγαπημένος μας Στήβεν Χόκινγκ. Δεν ήταν μόνο ένας πανέξυπνος επιστήμονας, γνωστός για τα προβλήματα υγείας του που τον είχαν καθηλωμένο σ' ένα αναπηρικό καροτσάκι. Ήταν ένας badass, που του είχανε δώσει μόλις 2 χρόνια ζωής στη δεκαετία του 1960, αλλά κατάφερε και ρόκαρε τη φυσική για σχεδόν μισό αιώνα! Ήταν ένας φάρος γνώσης και λογικής στο σκοτεινό ωκεανό της άγνοιας, της προκατάληψης και του φόβου. Ήταν μια πηγή έμπνευσης, που ποτέ του δεν τα παρατούσε και προέτρεπε τους πάντες να μην εγκαταλείπουν ποτέ, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε. Μα πάνω απ' όλα, ήταν ένας άνθρωπος που αν και φυλακισμένος σ' ένα αναπηρικό καροτσάκι, ο νους του ήταν ελεύθερος να εξερευνήσει το Σύμπαν και να μας το προσφέρει σε όλους μας. Και
πάντα καλούσε εμάς να του κάνουμε παρέα, να ανακαλύψουμε το Σύμπαν και
τη θέση μας σ' αυτό, καθώς και να αναλάβουμε τις ευθύνες μας για τα
παιδιά μας και το μέλλον μας.
«Να θυμάσαι να κοιτάς ψηλά στα αστέρια και όχι κάτω στο έδαφος. Προσπάθησε να κατανοήσεις ό,τι βλέπεις και να αναρωτηθείς για την ύπαρξη του κόσμου. Να είσαι περίεργος. Και όσο δύσκολη κι αν φαίνεται η ζωή, πάντα θα υπάρχει κάτι που μπορείς να κάνεις και να διαπρέψεις. Σημασία έχει να μην παραιτηθείς.»
Αν όντως υπάρχει ζωή μετά τη ζωή μας, τότε ο Χόκινγκ δε θα είναι μόνος του. Θα κάνει παρέα με τόσους άλλους επιστήμονες, όπως με τον Ισαάκ Νεύτων και τον Καρλ Σέιγκαν, και ίσως και να ραπάρει με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν. Όμως υπάρχει κι ένας άλλος επιστήμονας που ίσως να του κάνει παρεούλα.
Ο Βρετανός Άρθουρ Κλαρκ είναι ένας από τους σημαντικότερους διαστημικούς επιστήμονες και ένας από τους καλύτερους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας. Τα μυθιστορήματα του "Συνάντηση με το Ράμα", "Οι Επικυρίαρχοι - Το Τέλος της Παιδικότητας" και "2001: Οδύσσεια του Διαστήματος" είναι μερικά μόνο απ' τ' αριστουργήματα που μας χάρισε απλόχερα, ενώ είναι παράλληλα και ο οραματιστής των τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων. Με αφορμή τα ενενηκοστά γενέθλια του, είχε δώσει μια σύντομη συνέντευξη στο Βρετανικό περιοδικό BBC Focus, η οποία δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2007 στο τεύχος 184. Ήταν ωστόσο και η τελευταία (απ' όσο ξέρω), αφού πέθανε λίγους μήνες μετά, στις 19 Μαρτίου του 2008, σαν σήμερα πριν από 10 χρόνια.
Πώς είναι να είστε 90 ετών;
Δε νιώθω ποιο ηλικιωμένος από τα 85. Και όπως είπε ο Bop Hope, "ξέρεις ότι γερνάς όταν τα κεράκια κοστίσουν περισσότερο από την ίδια την τούρτα". Όμως το πιο άσχημο κομμάτι είναι ότι οι περισσότεροι φίλοι μου έχουν φύγει.
Η επιστήμη και η τεχνολογία αναπτύχθηκαν όπως προσδοκούσατε;
Μεγαλώνοντας στις δεκαετίες του 1920 και του 1930, δεν περίμενα ποτέ ότι θα ζούσα για να δω όλα αυτά που συνέβησαν. Είναι αλήθεια ότι εμείς της Βρετανικής Διαπλανητικής Κοινότητας ξοδεύαμε όλο τον ελεύθερο χρόνο μας συζητώντας για διαστημικά ταξίδια, αλλά ποτέ δεν φανατιστήκαμε ότι τα όνειρα μας θα γινόντουσαν πραγματικότητα κατά τη διάρκεια της ζωής μας.
Σας ανησυχεί η κατάσταση του παγκόσμιου κλίματος;
Έχω μεγάλη πίστη στην αισιοδοξία ως φιλοσοφία, μόνο επειδή μας προσφέρει την ευκαιρία της αυτοπραγματοποιήσημης προφητείας. Η ανάπτυξη καθαρών πηγών ενέργειας στα επόμενα χρόνια μπορεί να μας εμποδίζει στο να κάνουμε τα πράγματα χειρότερα, όμως θα πρέπει να ζήσουμε με τις δυσμενείς συνέπειες των επεμβάσεων μας. Η ανθρωπότητα θα τα καταφέρει.
Ποια είναι η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα;
Η οργανωμένη θρησκεία μολύνει το νου μας, καθώς προσποιείται ότι διαδίδει την ηθική και πνευματική σωτηρία. Διαδίδει το ποιόν κακόβουλο ιό του μυαλού. Ελπίζω ότι η φυλή μας θα μπορέσει μια μέρα να ξεπεράσει αυτή την πρωτόγονη έννοια.
Αν ήσασταν ο πλανητάρχης, τι θα αλλάζατε;
Τα κράτη και τις κυβερνήσεις που αναμιγνύουν τη διακυβέρνηση με την θρησκεία. Αυτό είναι ένα θανατηφόρο κοκτέιλ που κρατά δισεκατομμύρια στην μιζέρια. Η θρησκεία πρέπει να είναι μια πολύ ιδιωτική υπόθεση που δεν πρέπει ποτέ να είναι ένας αθλητισμός θεατών.
Για ποιο πράγμα που έχετε κάνει είστε περισσότερο περήφανος;
Έχω γράψει περίπου 100 βιβλία και περισσότερα από 1.000 σύντομα κομμάτια για επιλογή. Θα έλεγα ότι ήταν το "Extra-terrestrial Relays" (Ασύρματος Κόσμος, Οκτώβριος 1945), όπου επινόησα τον τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο, και για το οποίο καταβλήθηκα το πριγκιπικό ποσό των 15 λυρών. Δεύτερο ήταν η σύντομη ιστορία "Ο Φρουρός", γραμμένο το 1948 για διαγωνισμό του BBC (απορρίφτηκε!) και αργότερα προχώρησε σε μια μεγάλη κινηματογραφική ταινία που έκανα με τον Stanley Kubrick (2001: Οδύσσεια του Διαστήματος).
Σκεφτήκατε ποτέ να αποσυρθείτε;
Πάντα αναιρούσα τα σχέδια μου για απόσυρση, οπότε δεν το προσπαθώ ούτε τώρα. Ο Frederik Pohl αυτή την περίοδο ολοκληρώνει το τελευταίο μου μυθιστόρημα, "Το Τελευταίο Θεώρημα", το οποίο πήρε πολύ περισσότερο από ότι περίμενα. Αυτό θα μπορούσε να είναι το τελευταίο μου μυθιστόρημα. Όμως από την άλλη, αυτό είναι κάτι που είχα ξαναπεί και πριν!
Το 2003 υποστηρίξατε ότι υπάρχει βλάστηση στην επιφάνεια του Άρη. Το πιστεύετε ακόμα αυτό;
Μετά την μελέτη ντουζινών φωτογραφιών που ήρθαν από πρόσφατες τοπογραφικές αποστολές στον Άρη, βρήκα μερικά επιφανειακά χαρακτηριστικά που έμοιαζαν πολύ με τα δέντρα μπάνιαν. Κάτι πραγματικά κινεί και αλλάζει εποχιακά αυτή την προτεινόμενη, τουλάχιστον, βλάστηση, Φυσικά, αυτό απαιτεί επαλήθευση, η οποία ελπίζω να συμβεί σύντομα.
Υποστηρίζετε ακόμη την ψυχροπυρηνική σύντηξη;
Δεν είναι ακριβώς ψυχρή και πιθανόν να μην είναι σύντηξη, αλλά κάτι συμβαίνει εδώ. Για μια δεκαετία ή και περισσότερο, κρατούσα ανοιχτό τον νου μου για τα πειράματα αυτής της νέας μορφής ενέργειας, ακόμη κι αν δεν έχουμε δει ακόμη αποτελέσματα εμπορικού επιπέδου. Αναμένω ανυπόμονα την τελική απόφαση σε αυτήν την υπόθεση. Η έρευνα συνεχίζεται. Βέβαια, αν τα αποτελέσματα αυτής της ασυνήθιστα υπερβολικής ενέργειας βελτιωθούν, μπορεί να βάλει τέλος στην εποχή των ορυκτών καυσίμων, να σταματήσει τις ανησυχίες μας για την κλιματική αλλαγή, και να αλλάξει εντελώς τη γεωπολιτική δομή του πλανήτη μας.
Υπάρχουν κι άλλες ιδέες εκτός της επικρατούσας τάσης που στηρίζετε;
Είχα προάγει τον διαστημικό ανελκυστήρα (ένα καλώδιο σχεδιασμένο να μεταφέρει υλικά από τη Γη στο Διάστημα) για περίπου 30 χρόνια, ξεκινώντας σε μια εποχή που οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να κρύψουν τα γέλια. Αλλά σήμερα κανένας δεν γελάει. Θα κρατήσω ανοιχτό τον νου μου στα ταξίδια στο χρόνο και στα παράλληλα σύμπαντα.
Ποιο είναι το μήνυμα σας για τους νέους ανθρώπους στον κόσμο σήμερα;
Να θυμάστε τους Τρεις Νόμους του Κλαρκ:
1) Όταν ένας διακεκριμένος μα ηλικιωμένος επιστήμονας λέει ότι κάτι είναι εφικτό, έχει σχεδόν πάντα δίκιο. Όταν λέει ότι κάτι είναι ανέφικτο, πιθανόν να έχει άδικο
2) Ο μόνος τρόπος για να ανακαλύψεις τα όρια του εφικτού είναι να τολμήσεις ένα βήμα προς το ανέφικτο.
3) Κάθε υπερεξελιγμένη τεχνολογία είναι αδιαχώριστη από την μαγεία.
«Να θυμάσαι να κοιτάς ψηλά στα αστέρια και όχι κάτω στο έδαφος. Προσπάθησε να κατανοήσεις ό,τι βλέπεις και να αναρωτηθείς για την ύπαρξη του κόσμου. Να είσαι περίεργος. Και όσο δύσκολη κι αν φαίνεται η ζωή, πάντα θα υπάρχει κάτι που μπορείς να κάνεις και να διαπρέψεις. Σημασία έχει να μην παραιτηθείς.»
Αν όντως υπάρχει ζωή μετά τη ζωή μας, τότε ο Χόκινγκ δε θα είναι μόνος του. Θα κάνει παρέα με τόσους άλλους επιστήμονες, όπως με τον Ισαάκ Νεύτων και τον Καρλ Σέιγκαν, και ίσως και να ραπάρει με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν. Όμως υπάρχει κι ένας άλλος επιστήμονας που ίσως να του κάνει παρεούλα.
Ο Βρετανός Άρθουρ Κλαρκ είναι ένας από τους σημαντικότερους διαστημικούς επιστήμονες και ένας από τους καλύτερους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας. Τα μυθιστορήματα του "Συνάντηση με το Ράμα", "Οι Επικυρίαρχοι - Το Τέλος της Παιδικότητας" και "2001: Οδύσσεια του Διαστήματος" είναι μερικά μόνο απ' τ' αριστουργήματα που μας χάρισε απλόχερα, ενώ είναι παράλληλα και ο οραματιστής των τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων. Με αφορμή τα ενενηκοστά γενέθλια του, είχε δώσει μια σύντομη συνέντευξη στο Βρετανικό περιοδικό BBC Focus, η οποία δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2007 στο τεύχος 184. Ήταν ωστόσο και η τελευταία (απ' όσο ξέρω), αφού πέθανε λίγους μήνες μετά, στις 19 Μαρτίου του 2008, σαν σήμερα πριν από 10 χρόνια.
Πώς είναι να είστε 90 ετών;
Δε νιώθω ποιο ηλικιωμένος από τα 85. Και όπως είπε ο Bop Hope, "ξέρεις ότι γερνάς όταν τα κεράκια κοστίσουν περισσότερο από την ίδια την τούρτα". Όμως το πιο άσχημο κομμάτι είναι ότι οι περισσότεροι φίλοι μου έχουν φύγει.
Η επιστήμη και η τεχνολογία αναπτύχθηκαν όπως προσδοκούσατε;
Μεγαλώνοντας στις δεκαετίες του 1920 και του 1930, δεν περίμενα ποτέ ότι θα ζούσα για να δω όλα αυτά που συνέβησαν. Είναι αλήθεια ότι εμείς της Βρετανικής Διαπλανητικής Κοινότητας ξοδεύαμε όλο τον ελεύθερο χρόνο μας συζητώντας για διαστημικά ταξίδια, αλλά ποτέ δεν φανατιστήκαμε ότι τα όνειρα μας θα γινόντουσαν πραγματικότητα κατά τη διάρκεια της ζωής μας.
Σας ανησυχεί η κατάσταση του παγκόσμιου κλίματος;
Έχω μεγάλη πίστη στην αισιοδοξία ως φιλοσοφία, μόνο επειδή μας προσφέρει την ευκαιρία της αυτοπραγματοποιήσημης προφητείας. Η ανάπτυξη καθαρών πηγών ενέργειας στα επόμενα χρόνια μπορεί να μας εμποδίζει στο να κάνουμε τα πράγματα χειρότερα, όμως θα πρέπει να ζήσουμε με τις δυσμενείς συνέπειες των επεμβάσεων μας. Η ανθρωπότητα θα τα καταφέρει.
Ποια είναι η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα;
Η οργανωμένη θρησκεία μολύνει το νου μας, καθώς προσποιείται ότι διαδίδει την ηθική και πνευματική σωτηρία. Διαδίδει το ποιόν κακόβουλο ιό του μυαλού. Ελπίζω ότι η φυλή μας θα μπορέσει μια μέρα να ξεπεράσει αυτή την πρωτόγονη έννοια.
Αν ήσασταν ο πλανητάρχης, τι θα αλλάζατε;
Τα κράτη και τις κυβερνήσεις που αναμιγνύουν τη διακυβέρνηση με την θρησκεία. Αυτό είναι ένα θανατηφόρο κοκτέιλ που κρατά δισεκατομμύρια στην μιζέρια. Η θρησκεία πρέπει να είναι μια πολύ ιδιωτική υπόθεση που δεν πρέπει ποτέ να είναι ένας αθλητισμός θεατών.
Για ποιο πράγμα που έχετε κάνει είστε περισσότερο περήφανος;
Έχω γράψει περίπου 100 βιβλία και περισσότερα από 1.000 σύντομα κομμάτια για επιλογή. Θα έλεγα ότι ήταν το "Extra-terrestrial Relays" (Ασύρματος Κόσμος, Οκτώβριος 1945), όπου επινόησα τον τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο, και για το οποίο καταβλήθηκα το πριγκιπικό ποσό των 15 λυρών. Δεύτερο ήταν η σύντομη ιστορία "Ο Φρουρός", γραμμένο το 1948 για διαγωνισμό του BBC (απορρίφτηκε!) και αργότερα προχώρησε σε μια μεγάλη κινηματογραφική ταινία που έκανα με τον Stanley Kubrick (2001: Οδύσσεια του Διαστήματος).
Σκεφτήκατε ποτέ να αποσυρθείτε;
Πάντα αναιρούσα τα σχέδια μου για απόσυρση, οπότε δεν το προσπαθώ ούτε τώρα. Ο Frederik Pohl αυτή την περίοδο ολοκληρώνει το τελευταίο μου μυθιστόρημα, "Το Τελευταίο Θεώρημα", το οποίο πήρε πολύ περισσότερο από ότι περίμενα. Αυτό θα μπορούσε να είναι το τελευταίο μου μυθιστόρημα. Όμως από την άλλη, αυτό είναι κάτι που είχα ξαναπεί και πριν!
Το 2003 υποστηρίξατε ότι υπάρχει βλάστηση στην επιφάνεια του Άρη. Το πιστεύετε ακόμα αυτό;
Μετά την μελέτη ντουζινών φωτογραφιών που ήρθαν από πρόσφατες τοπογραφικές αποστολές στον Άρη, βρήκα μερικά επιφανειακά χαρακτηριστικά που έμοιαζαν πολύ με τα δέντρα μπάνιαν. Κάτι πραγματικά κινεί και αλλάζει εποχιακά αυτή την προτεινόμενη, τουλάχιστον, βλάστηση, Φυσικά, αυτό απαιτεί επαλήθευση, η οποία ελπίζω να συμβεί σύντομα.
Υποστηρίζετε ακόμη την ψυχροπυρηνική σύντηξη;
Δεν είναι ακριβώς ψυχρή και πιθανόν να μην είναι σύντηξη, αλλά κάτι συμβαίνει εδώ. Για μια δεκαετία ή και περισσότερο, κρατούσα ανοιχτό τον νου μου για τα πειράματα αυτής της νέας μορφής ενέργειας, ακόμη κι αν δεν έχουμε δει ακόμη αποτελέσματα εμπορικού επιπέδου. Αναμένω ανυπόμονα την τελική απόφαση σε αυτήν την υπόθεση. Η έρευνα συνεχίζεται. Βέβαια, αν τα αποτελέσματα αυτής της ασυνήθιστα υπερβολικής ενέργειας βελτιωθούν, μπορεί να βάλει τέλος στην εποχή των ορυκτών καυσίμων, να σταματήσει τις ανησυχίες μας για την κλιματική αλλαγή, και να αλλάξει εντελώς τη γεωπολιτική δομή του πλανήτη μας.
Υπάρχουν κι άλλες ιδέες εκτός της επικρατούσας τάσης που στηρίζετε;
Είχα προάγει τον διαστημικό ανελκυστήρα (ένα καλώδιο σχεδιασμένο να μεταφέρει υλικά από τη Γη στο Διάστημα) για περίπου 30 χρόνια, ξεκινώντας σε μια εποχή που οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να κρύψουν τα γέλια. Αλλά σήμερα κανένας δεν γελάει. Θα κρατήσω ανοιχτό τον νου μου στα ταξίδια στο χρόνο και στα παράλληλα σύμπαντα.
Ποιο είναι το μήνυμα σας για τους νέους ανθρώπους στον κόσμο σήμερα;
Να θυμάστε τους Τρεις Νόμους του Κλαρκ:
1) Όταν ένας διακεκριμένος μα ηλικιωμένος επιστήμονας λέει ότι κάτι είναι εφικτό, έχει σχεδόν πάντα δίκιο. Όταν λέει ότι κάτι είναι ανέφικτο, πιθανόν να έχει άδικο
2) Ο μόνος τρόπος για να ανακαλύψεις τα όρια του εφικτού είναι να τολμήσεις ένα βήμα προς το ανέφικτο.
3) Κάθε υπερεξελιγμένη τεχνολογία είναι αδιαχώριστη από την μαγεία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου