Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2016

Χριστουγεννιάτικες καφρίλες

Λατρεύω τα Χριστούγεννα. Δε νομίζω πως υπάρχει άλλη γιορτή που να με γεμίσει με τόση χαρά και αισιοδοξία όσο αυτά. Μπορεί να μην είμαι άνθρωπος της Εκκλησίας, αλλά τιμώ τα Χριστούγεννα για τους δικούς μου λόγους. Έχει κάτι αυτή γιορτή που σε κάνει να θέλεις να τα γιορτάσεις, κι αν μην είσαι πιστός. Και όχι, δεν αναφέρομαι μόνο στα κάλαντα και στα γλυκίσματα, μα και σε κάτι ακόμη πιο όμορφο.

Τα Χριστούγεννα τιμούμε τη γέννηση του Ιησού, ενός προσώπου που ξέρουμε τόσα λίγα γι' αυτό, που ακόμη και η ίδια του η ύπαρξη αμφισβητείται από πολλούς ιστορικούς. Όμως γι' αυτό θα μιλήσουμε μια άλλη φορά. Αν πράγματι υπήρξε ο Ιησούς, θα ήταν μεγάλη μου χαρά να τον έχω για φίλο. Λατρεύω τους απλούς και "περιθωριακούς" που αγκαλιάζουν όλους τους ανθρώπους, διδάσκουν και επαναφέρουν στο προσκήνιο αληθινές αξίες, και ξεμπροστιάσουν την υποκρισία και τη γελοιότητα του εκάστοτε συστήματος με τη στάση τους και με το λόγο τους (κι ενίοτε μ' ένα φραγγέλιο). Για μένα ο Ιησούς δε συμβολίζει μόνο την αγάπη και την καλοσύνη, μα και την ελπίδα, την αναγέννηση, τη δημιουργία του καινούριου, την αρμονία, την ειρήνη, την αδελφοσύνη, το φως που θα μας οδηγήσει σ' ένα ανθρώπινο μέλλον για όλους μας. Και για όσο υπάρχει αυτό το φως, θα υπάρχουν και άνθρωποι σαν Εκείνον, έτοιμοι να βοηθήσουν και να δημιουργήσουν, ο καθένας με το δικό του ξεχωριστό τρόπο. Και ευτυχώς υπάρχουν. Ίσως κάποιος απ' αυτούς να είναι ήδη δίπλα σας αυτή τη στιγμή. Ίσως κάποιος απ' αυτούς να είστε εσείς. Ένας Ιησούς για κάθε άνθρωπο, και όλοι μαζί για τον κόσμο.


Ίσως αυτός να είναι ο κύριος λόγος που επιθυμώ να γιορτάζω τα Χριστούγεννα κάθε μέρα, και όχι μόνο μια φορά το χρόνο. Και κάτι μου λέει ότι και ο Bryan Adams θα συμφωνούσε μαζί μου.


Πολύ όμορφο το τραγούδι, σωστά; Και μιας και το ανέφερα, όχι άλλοι Wham! Last Christmas I gave you my heart, φέτος θα πάρεις mute γιατί δεν αντέχω άλλο αυτό το τραγούδι!

Όπως καταλαβαίνετε, ο σεβασμός που τρέφω για τα Χριστούγεννα παραείναι μεγάλος για να παραβλέψω τις διάφορες αποκρουστικές καφρίλες που τα προσβάλλουν και τα μολύνουν με τον πιο αηδιαστικό τρόπο. Ποιες είναι αυτές; Η εμπορευματοποίηση, η επιδειξιμανία, η υποκρισία, και η επανάληψη. Ώρα να επαναφέρω προσωρινά τον παλιό κακό εαυτό μου, να βγάλω το κοράκι από μέσα μου, και να στείλω τις Χριστουγεννιάτικες καφρίλες στο πυρ το εξώτερον.


Η εμπορευματοποίηση των Χριστουγέννων (και όχι μόνο) δεν είναι παρά ένα απ' τα συμπτώματα του καρκινώματος που λέγεται χρηματοπιστωτικό σύστημα, που μπορεί να ήταν ωφέλιμο πριν από πολλούς αιώνες, μα σήμερα κατάντησε θανάσιμο και ξεπερασμένο. Σε ό,τι και να υπάρχει, σε ό,τι και να νιώθουμε, μπαίνουν ταμπελίτσες με τιμούλες επάνω τους, λες και τα πάντα πρέπει να πωλούνται, λες και η μόνη μορφή αξίας που υπάρχει είναι η χρηματική. Αν δεν μπορείς να βγάλεις λεφτά απ' αυτό, δεν υπάρχει καν. Αποτέλεσμα; Εμπορευματοποίηση και υλισμός μέχρι αηδίας σε ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Και εννοείται ότι τα Χριστούγεννα δε θα αποτελούσαν εξαίρεση.

Τα Χριστούγεννα από μόνα τους είναι μια όμορφη εορτή της αδελφοσύνης και της αλληλεγγύης, αλλά τώρα πια δεν αρκεί. Στην προσπάθειά μας να βάλουμε περισσότερες επιθυμίες για να "γιορτάζουμε" τα Χριστούγεννα, καταλήξαμε στο να αντικαταστήσουμε τις πραγματικές μας επιθυμίες με ψεύτικες. Πλέον τα Χριστούγεννα έχουν συσχετιστεί με πανάκριβα δώρα, πάρτι χοληστερίνης, πλαστικούρα μέχρι εσχάτων, κακόγουστα πάρτι επίδειξης ελιτισμού, και πλήρη αντικατάσταση των συναισθημάτων με υλικές και ψυχρές αηδίες. Πήραμε έναν εορτασμό θεογονίας και τον μετατρέψαμε σε δικαιολογία για να αγοράζουμε σκουπίδια και για να τρώμε πιο λαίμαργα κι απ' τον Οβελίξ. Τέρμα ο Χριστός, τέρμα το "αγάπα τον πλησίον σου", τέρμα και η αγάπη, η οποία πέθανε κι έδωσε τη θέση της στα Playstation και στα Dolce & Gabbana.


Και όχι, δεν έχω πρόβλημα με το να κάνεις ένα όμορφο δώρο σε κάποιον που αγαπάς. Με την προπαγάνδα που μας λέει ότι πανάκριβα δώρα = αγάπη έχω το πρόβλημα. Αν δεν πάρεις το καινούριο βιντεοπαιχνίδι στο 3χρονο ανιψάκι σου, όπου κάθε 2 λεπτά κόβεις κεφάλια μωρών και ακρωτηριάσεις κουταβάκια, το ανιψάκι σου θα νομίζει ότι το μισείς. Πώς τολμάς να γιορτάζεις τα Χριστούγεννα με την 6χρονη κορούλα σου, αν δεν της αγοράζεις το νέο σετ καλλυντικών για να βάφεται σαν πορνίδιο στην Τρούμπα;


Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, ξέρετε και τι άλλο θέλω να στείλω στον Καιάδα; Τους απαράδεκτους διαγωνισμούς και τις άθλιες διαφημίσεις, που μας κάνουν πλύση εγκεφάλου και προσβάλουν τη νοημοσύνη μας. Ειδικά αυτές που απευθύνονται σε μικρά παιδιά πρέπει να είναι ό,τι πιο άρρωστο υπάρχει, γιατί μετατρέπουν το μυαλό των παιδιών μας σε κομπόστα, και τα παιδιά μας σε καταναλωτικά ζόμπι που απλώς τρώνε πλαστικό αντί για μυαλά. Και δεν αναφέρομαι μόνο στις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές διαφημίσεις, που τρίβουν στα μούτρα μας μια πλαστική σακούλα γεμάτη σκουπίδια της μιας χρήσης, αλλά και σε προσβλητικούς διαγωνισμούς, όπως αυτός που διοργάνωσαν τα Jumbo το 2012. "Πάρτε μέρος στον διαγωνισμό και 50 τυχεροί θα μιλήσουν στο τηλέφωνο με τον Άι Βασίλη". Απαιτούμε απ' τα παιδιά μας να είναι ειλικρινείς, την ίδια ώρα που τα φλομώνουμε στο κάθε λογής ψέμα για να βγάλουμε κανένα φράγκο. Ειλικρίνεια my ass!

Αν και όσο αφορά τον Άι Βασίλη (και μιλάω για τον Άι Βασίλη ως ιδέα και όχι ως πρόσωπο), θα αφήσω τον Κακό Χαμό να μας πει κάποια πράγματα.


Με την εμπορευματοποίηση των πάντων έρχεται και η επιδειξιμανία, η "ανάγκη" να δείχνεις στους άλλους (ακόμη και σε ανθρώπους που ούτε καν σε ξέρουν) ότι έχεις ένα κάρο πράγματα, ακόμη κι αν αυτά τα πράγματα δε σε βοηθάνε σε τίποτα. Και μπορεί η ανάγκη να μοιράζεσαι δικές σου στιγμές να είναι βιολογικό χαρακτηριστικό, μιας και είμαστε κοινωνικά ζώα και ο εγκέφαλος μας μάς επιβραβεύει με αυτές τις κινήσεις, το σίγουρο είναι ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει άσχημα. Αποτέλεσμα; Πανδαισία πλαστικούρας, υπερβολής, κιτσαριού, και ασχήμιας!

Ο Αθηναίος νομοθέτης Σόλων (639 π.Χ. - 559 π.Χ) είχε πει κάτι πολύ απλό και σωστό. Μηδέν άγαν. Τίποτα σε υπερβολικό βαθμό. Αυτό θα έπρεπε να ισχύει παντού, ακόμη και για το Χριστουγεννιάτικο στολισμό. Δεν έχω πρόβλημα με τα στολίδια. Ένα όμορφα στολισμένο δέντρο και μερικά έξτρα στολίδια αρκούν και με το παραπάνω. Είναι η γύφτικη υπερβολή που με κάνει να βγάζω αφρούς. Κάτι σαν αυτό:


Αιωνία η μνήμη των ματιών μου 😢

Και μετά αναρωτιέστε γιατί γίνομαι κακός; Να το γιατί. Συχαίνομαι την εκμετάλλευση των Χριστουγέννων για επίδειξη του πόσο ποζέρας μπορείς να γίνεις.

Και όχι, δεν μπαίνεις στο πνεύμα των ημερών με το να έχεις παντού δισεκατομμύρια φώτα αναμμένα όλο το 24ωρο, ακόμη και σε σημεία που άλλες φορές δεν τα χρησιμοποιείς καν. Κάνω βόλτα στους δρόμους του Πειραιά βραδιάτικα και φρικάρω απ' τη άσχημη Χριστουγεννιάτικη φωτορύπανση, και μάλιστα σε περίοδο οικονομικής κρίσης. Μόνο εγώ το βρίσκω παράλογο; Ο περιττός φωτισμός με τον οποίον έχεις στολίσει ακόμη και το μπαλκόνι σου επιβαρύνει το περιβάλλον, την δημόσια υγεία, αλλά και την τσέπη σου. Και είναι και άσχημος. Έχεις βάλει φώτα ακόμη και στον σκύλο σου, και μετά θα παραπονεθείς για τους λογαριασμούς της Δ.Ε.Η. και για τα χαράτσια. Επαναλαμβάνω, μόνο εγώ το βρίσκω παράλογο; Και αφού τα ψάλεις στη Δ.Ε.Η. για τους 3 μισθούς που θα χρειαστεί να δώσεις, μη ξεχάσεις να σβήσεις τα φώτα σου στην Ώρα της Γης, λέγοντάς μας για το πόσο πολύ "αγαπάς το περιβάλλον".


Μιλώντας για επιδειξιμανία, ξέρετε τι θυμήθηκα; Μερικούς νοσταλγούς του "ένδοξου" παρελθόντος, όπου πετάγαμε τα λεφτά μας σε κακόγουστες επιδείξεις χρημάτων και ποζεριάς. Θυμάστε κάτι άσχημα αφιερώματα σε διάφορες άχρηστες τηλεοπτικές εκπομπές στη δεκαετία του 1990; Ε, κάτι τέτοιο, αλλά όχι μόνο στην τηλεόραση. Και κλασσικά, ποιος φταίει που δεν γιορτάζουμε πλέον σαν λατέρνες; Η κακιά οικονομική κρίση, που δεν μας αφήνει να γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα. Σωστά, γιατί δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος εορτασμού θεογονίας από τα πάρτι κιτσαριού και κακογουστιάς. Και μάλιστα την ίδια ώρα που υπάρχουν άνθρωποι (ανάμεσά τους και μικρά παιδιά) που τουρτουρίζουν στο κρύο και παρακαλάνε για ένα κομμάτι ψωμί. Οι ίδιοι άνθρωποι που ο ίδιος ο Ιησούς μας είπε να βοηθήσουμε!

Στον αγύριστο να πάει και η υποκρισία, η οποία χουχουλιάσει ζεστά και άνετα στη φωλιά της εμπορευματοποίησης και της επιδειξιμανίας. "Αγοράζουμε ένα κάρο πράγματα για ανθρώπους που κατά βάθος δε συμπαθούμε, ας δώσουμε όμως ένα ψίχουλο σε κάποιον που πεινάει, για να δείξουμε ότι μας άγγιξε το πνεύμα τον Χριστουγέννων". Η ψεύτικη φιλανθρωπία, που γίνεται αποκλειστικά και μόνο για τα μάτια του κόσμου, και μάλιστα μόνο τις ημέρες αυτές, με αηδιάζει. Και να σου βομβαρδισμός κοινωνικών μηνυμάτων στη τηλεόραση, και να σου ξαφνικές φιλανθρωπίες σε ορφανοτροφεία και συσσίτια, και να σου πλούσιοι τραγουδιστές και ηθοποιοί να ενθαρρύνουν τους "κοινούς θνητούς" να βάλουν ποιο βαθιά το χέρι στη τσέπη, και να σου κηρύγματα αγάπης και εγκράτειας από ανθρώπους της Εκκλησίας με χρυσαφικά κρεμασμένα επάνω τους λες και είναι ο Sin Boy. Και όλα αυτά μόνο τα Χριστούγεννα, λες και μόνο τότε υπάρχουν άνθρωποι που μας έχουν ανάγκη. Τις υπόλοιπες μέρες;


Μα το πιο τρομακτικό ξέρετε πιο είναι; Ότι όλα αυτά, κι ακόμη περισσότερα, επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο. Οι ίδιες παραδόσεις, τα ίδια έθιμα, οι ίδιες κινήσεις, οι ίδιες σκέψεις, η ίδια ρουτίνα, η ίδια γκρίνια, όλα κάθε χρόνο. Δεν έχει σημασία που γίνεται μια φορά το χρόνο. Και οι Απόκριες έρχονται μια φορά το χρόνο, όπως και το Πάσχα, οι εθνικοί επέτειοι, η Πρωτομαγιά, ακόμη και τα γενέθλιά μας. Όλα μία φορά το χρόνο, μα κάθε χρόνο. Και κάθε χρόνο κάνουμε τα ίδια και τα ίδια, ακούμε τα ίδια και τα ίδια, λέμε τα ίδια και τα ίδια, σκεφτόμαστε τα ίδια και τα ίδια. Αυτό έχει καταντήσει όχι μόνο κουραστικό, μα και απάνθρωπο, γιατί μας μετατρέπει σε μια άμορφη μάζα προγραμματισμένη να κάνει τις ίδιες κινήσεις και σκέψεις, χωρίς ίχνος ελεύθερης σκέψης, χωρίς αυθορμητισμό, χωρίς ποικιλία στον τρόπο ζωής μας, ακόμη και στις μέρες αυτές.

Κάθε χρόνο τα ίδια. Πρέπει να ακολουθήσεις τα έθιμα, γιατί το απαιτούν τα Χριστούγεννα. Πρέπει να παίρνεις πανάκριβα δώρα σε ανθρώπους που τον υπόλοιπο χρόνο τους έχεις γραμμένους, να στέλνεις ψυχρά μηνύματα με κλισέ ευχές σε ανθρώπους που συνήθως τους έχεις ξεχάσει, να γκρινιάζεις για τις τιμές των γλυκών αφού τα έχεις ήδη τσακίσει και έχεις κάνει κοιλιά μεγαλύτερη κι απ' τη δική μου (λες και κάποιος είναι με το πιστόλι στο κεφάλι και σου λέει ν' αγοράσεις ό,τι μελομακάρονο και κουραμπιέ βρεις, κι ας είναι και πανάκριβο, ή λες και απαγορεύεται να τρως αυτά τα γλυκά και στις υπόλοιπες μέρες του έτους), να ακούς τα ίδια τραγούδια, να βλέπεις τις ίδιες ταινίες, να παραπονεθείς για την οικονομική κρίση και τους χαμηλούς μισθούς αφού έχεις ήδη ξοδέψει 5 απ' αυτούς τους μισθούς στα σκυλάδικα και στα μπαράκια, να μας δείξεις με την πρώτη ευκαιρία πόσο μισείς τα Χριστούγεννα με τον πιο εκνευριστικό τρόπο κι ας τα γιορτάζεις στα κρυφά. Σοβαρά τώρα, δε βαρέθηκες να κάνεις κάθε φορά τα ίδια και τα ίδια; Δεν έχεις παρατηρήσει ότι κάθε χρόνο κάνουμε τα ίδια και τα ίδια, λες και έχουμε κολλήσει στο παρόν; Όχι; Για ρίξε μια ματιά και σ' αυτό το βίντεο, μήπως το προσέξεις...


Κλείνοντας, να πω ότι κανονικά τα Χριστούγεννα θα έπρεπε να είναι κάτι παραπάνω από μια σημαντική γιορτή θεογονίας. Θα έπρεπε να είναι τρόπος ζωής, να τα γιορτάζουμε κάθε μέρα, να έχουμε πάντα Χριστούγεννα στην καρδιά μας, και να μην αποτελούν δικαιολογία για κακόγουστο πανηγύρι πιθηκισμών. Γιατί όπως είχε πει και η Ντάλε Έβανς: "Τα Χριστούγεννα είναι αγάπη στην πράξη. Κάθε φορά που αγαπάμε, κάθε φορά που προσφέρουμε, είναι Χριστούγεννα". Γι' αυτό το λόγο δε θα σας ευχηθώ να έχετε καλά Χριστούγεννα, μα θα σας ευχηθώ κάθε μέρα της ζωής σας να είναι Χριστούγεννα.



 Τὴν ἅγια νύχτα τὴ Χριστουγεννιάτικη
—ποιὸς δὲν τὸ ξέρει; —
τῶν Μάγων κάθε χρόνο τὰ μεσάνυχτα
λάμπει τ' ἀστέρι.

Κι’ ὅποιος τὸ βρεῖ μέσ’ στ' ἄλλα ἀστέρια ἀνάμεσα
καὶ δὲν τὸ χάσει
σὲ μιὰ ἄλλη Βηθλεὲμ ἀκολουθῶντας το
μπορεῖ νὰ φτάσει.

Γεώργιος Δροσίνης

Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2016

Το Σύμπαν στην αγκαλιά μου, από ένα δάσκαλο

Στο κείμενο αυτό θέλω να εκφράζω κάποια συναισθήματα που νιώθω μέσα μου. Το πιο πιθανό είναι αυτά τα συναισθήματα να μην τα ένιωθα αν δεν υπήρχαν μερικοί λαμπροί δάσκαλοι που με συνόδευαν κατά τα παιδικά μου χρόνια και όχι μόνο. Επιτρέψτε μου σήμερα να μιλήσω για έναν απ' αυτούς. Για έναν δάσκαλο που συνδύασε τη φαντασία με τον ορθολογισμό, που έχτισε γέφυρες μεταξύ του Ουρανού και της Γης, που έφερνε το φως της επιστημονικής σκέψης σαν νέος Προμηθέας, που δίδασκε την καλοσύνη και τον σκεπτικισμό, με ένα ζεστό χαμόγελο κι ένα ζιβάγκο.  



Κάθε φορά που θαυμάζω τα αστέρια και τους πλανήτες στον ουρανό, κάθε φορά που κάνω τα εικονικά μου ταξίδια στο Σύμπαν με το Celestia, κάθε φορά που κοιτάζω τις φωτογραφίες από τα διαστημικά τηλεσκόπια και τα αστεροσκοπεία, κάθε φορά που ενημερώνομαι για ό,τι νεότερο υπάρχει για το Σύμπαν στο οποίο ζούμε, οι ίδιες ερωτήσεις έρχονται και πλημμυρίζουν το μυαλό μου σαν νεροποντή. Ποιος είμαι; Τι είμαι; Ποια είναι η θέση μου στο Σύμπαν; Ποιος ο ρόλος μου σε αυτό;


Εγώ και άλλοι 7.000.000.000 άνθρωποι ζούμε σε έναν μικρό πλανήτη, τη Γη. Η Γη έχει διάμετρο 12.760 χιλιόμετρα και γυρίζει γύρω από ένα αστέρι, τον Ήλιο, απ' την απόσταση των 150.000.000 χιλιομέτρων Μια απόσταση τόσο μεγάλη που ακόμα και το φως, που είναι ό,τι γρηγορότερο υπάρχει στο Σύμπαν (300.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο), θέλει 8 λεπτά για να τη διασχίσει. Ο Ήλιος είναι 100 φορές μεγαλύτερος από τη Γη, αλλά ακόμη κι αυτός δεν είναι παρά ένας κίτρινος νάνος, που απλά εξαφανίζεται μπροστά από αστρικούς τιτάνες σαν τον UY Scuti, το μεγαλύτερο αστέρι που έχει βρεθεί μέχρι τώρα, 1.708 φορές μεγαλύτερος απ' τον Ήλιο μας. Ο Ήλιος μας και ο UY Scuti δεν είναι παρά 2 απ' τα 400.000.000.000 αστέρια που σχηματίζουν μια τιτάνιο αστρική πολιτεία, τον Γαλαξία μας. Μια πολιτεία τόσο μεγάλη, που με την ταχύτητα του φωτός θα θέλαμε 100.000 χρόνια για να τη διασχίσουμε. 10 φορές περισσότερα απ' την ηλικία του ανθρώπινου πολιτισμού. Μα και ο Γαλαξίας μας δεν είναι παρά ένας ασήμαντος γαλαξίας, χαμένος ανάμεσα στους 2.000.000.000.000 γαλαξίες στο ορατό Σύμπαν, με δισεκατομμύρια άστρα ο καθένας τους.

Οι αποστάσεις που μας χωρίζουν από όλα αυτά είναι τρομακτικές. Ακόμη και τα κοντινότερα αστέρια, όπως ο Άλφα του Κενταύρου και ο Ταυ Κήτους, είναι τόσο μακριά από εμάς, που ακόμη και με τη μέγιστη ταχύτητα θέλουμε χρόνια, ως και δεκαετίες, για να φτάσουμε σ' αυτά. Ακόμη και για τους κοντινότερους γαλαξίες θα θέλουμε χιλιάδες χρόνια για να τους επισκεφτούμε, αν ταξιδεύαμε με την ταχύτητα του φωτός. Μα το χειρότερο απ' όλα είναι ότι δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε την ταχύτητα του φωτός, ούτε καν να την αγγίξουμε. Υπάρχουν κάποιες ιδέες για το πώς θα μπορούσαμε να ξεπεράσουμε το εμπόδιο αυτό, μα είναι απλώς ιδέες, και ίσως παραμείνουν ιδέες για πολύ καιρό, αν όχι για πάντα.

Μπροστά σ' όλα αυτά τα μεγέθη και σ' όλες αυτές τις αποστάσεις, ποιο είναι το μέγεθος της ανθρωπότητας; Έχει μέγεθος η ανθρωπότητα; Ούτε καν υπάρχουμε! Σε ένα απέραντο Σύμπαν, τι δουλειά έχω εγώ; Δεν είμαι ούτε καν κόκκος άμμου, ούτε καν σταγόνα στον ωκεανό. Δεν υπάρχω καν! Νιώθω το βάρος του Σύμπαντος να με συντρίβει. Νιώθω πως ό,τι και να κάνω, ό,τι και να σκεφτώ, ό,τι και να πω, θα είναι τόσο μικρό που θα είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ. Άρα, ποιο το νόημα;


Κι όμως, υπάρχω! Αφού το Σύμπαν είναι αχανές, ποια είναι η θέση μου και ο ρόλος μου σ' αυτό; Ένας δάσκαλος μας είπε ότι τα πάντα στο Σύμπαν δημιουργήθηκαν στις θερμοπυρηνικές καρδιές των άστρων. Το οξυγόνο στον αέρα, ο πυρίτιο στους βράχους, ο άνθρακα στο D.N.A. κάθε μορφής ζωής (όπως εγώ κι εσύ), ο χρυσός στα κοσμήματα, ο υδράργυρος στα θερμόμετρα, το ουράνιο στα εργαστήρια, όλα δημιουργήθηκαν στους πυρηνικούς κλιβάνους των άστρων. Με τον θάνατο τους, τα αστέρια αυτά εμπλουτίζουν το διαστρικό χώρο με υλικά για νέα άστρα, νέους πλανήτες, νέες μορφές ζωής, και νέους πολιτισμούς. Και αυτό ισχύει σε όλους μας, ανεξάρτητα από το τι πιστεύουμε και πού έτυχε να γεννηθούμε.

Όλοι εμείς στη Γη είμαστε αστρόσκονη. Είμαι και εγώ αστρόσκονη. Είσαι κι εσύ αστρόσκονη. Υπάρχω χάρις στα αστέρια. Υπάρχεις χάρις στα αστέρια. Οπότε, μήπως δε ζούμε στα κουτουρού; Μήπως η ζωή μας δεν είναι και τόσο μάταιη όσο φοβόμουν;

Όσο περισσότερο το σκέφτομαι, νιώθω ότι το Σύμπαν θέλησε να ζω. Γιατί; Ο ίδιος δάσκαλος είχε πει ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε το μέσο με το οποίο το Σύμπαν ανακαλύπτει τον εαυτό του. Αν είναι έτσι, τότε η ζωή μου δεν είναι μάταιη. Ούτε η δική σου ζωή, ούτε η ζωή κανενός. Διαθέτω νοημοσύνη, την αξιοποιώ για να μαθαίνω και να ζω, κι όμως το ίδιο κάνει και το Σύμπαν μέσω εμένα κι εσένα. Δεν είμαι απλά ένα κομμάτι του Σύμπαντος. Είμαι ένα από τα χιλιάδες πρόσωπα του. Κι όσο περισσότερο το σκέφτομαι, τόσο μεγαλώνει ένα αίσθημα ευθύνης και αγάπης απέναντι σε οτιδήποτε. Απέναντι σε κάθε άνθρωπο. Θέλω να γκρεμίζω τα σύνορα και τα καλούπια που έφτιαξε η κοινωνία, και να αγκαλιάζω κάθε άνθρωπο που υπάρχει, δείχνοντάς του τι πραγματικά είμαστε. Κοσμικά αδέλφια. Αστερόσκονη, με τη δύναμη να σκέφτεται και να δημιουργεί.


Επιτρέψτε μου να κάνω ένα βήμα παραπέρα, κι ας ακουστώ ουτοπιστής. Κι αν στη Γη υπάρχουν αμέτρητοι άνθρωποι και κοσμοθεωρίες, όλοι τους όμως κοσμικά αδέλφια, τι γίνεται πέρα από τον πλανήτη μας; Γιατί να περιορίζουμε τη φράση του δάσκαλου αυτού μόνο στον άνθρωπο; Γιατί να μην ισχύει και για όλους τους εξωγήινους πολιτισμούς που βρίσκονται εκεί έξω και περιμένουν υπομονετικά να τους ανακαλύψουμε; Ανάμεσα στις βίαιες καταστάσεις γέννησης, εξέλιξης και θανάτου που ξεσπούν στο Σύμπαν, υπάρχει κρυμμένο, ανάμεσα στα ζεστά νέφη αερίων και σκόνης, το αίσθημα της αγάπης και της αδελφότητας, γιατί όλοι μας στο Σύμπαν είμαστε κάτι παραπάνω από αδέλφια. Είμαστε ένα, και εγώ είμαι ένα από το ένα.

Δεν είμαι απλά πολίτης του Σύμπαντος. Είμαι το Σύμπαν. Εσύ, που διαβάσεις αυτό το κείμενο. Είσαι και εσύ το Σύμπαν, όπως και κάθε άνθρωπος εδώ στη Γη. Ζούμε στο Σύμπαν, και το Σύμπαν ζει μέσα μας. Μην αφήσεις το μέγεθος του Σύμπαντος να σε τρομάζει, γιατί ζεις σ' αυτό, και εκείνο ζει μέσα σου, και μέσα σε όλους μας. Το Σύμπαν είναι εμείς, και εμείς είμαστε το Σύμπαν.

Υπάρχω. Υπάρχω για να εξερευνώ και να θαυμάζω το Σύμπαν. Υπάρχω για να διαδώσω και σε όλους το αίσθημα που νιώθω, ένα αίσθημα τόσο απόκοσμο και θαυμαστό, που δεν μπορώ να το περιγράψω. Υπάρχω για έναν ανώτερο σκοπό, και το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με όλους τους κατοίκους της Γης, ανεξαρτήτου καταγωγής και απόψεων. Υπάρχω και δημιουργώ... χάρις στο Σύμπαν.


Ο δάσκαλος αυτός που μου άνοιξε την πόρτα για να ανακαλύψω όλα τα παραπάνω δεν ήταν φιλόσοφος, παππάς, ή ακτιβιστής κάποιας μεταφυσικής κοσμοθεωρίας. Ήταν ένας επιστήμονας, και μάλιστα αστρονόμος. Ένας άνθρωπος της λογικής και του σκεπτικισμού, που φορούσε ζιβάγκο αντί για λευκή εργαστηριακή ρόμπα. Ένας "διαστημάνθρωπος" που αγκάλιαζε τη Γη και τους πολίτες της, συνδυάζοντας την ποίηση με την επιστήμη. Ένας ακτιβιστής όχι μόνο σε θέματα που αφορούν την έρευνα και την επιστήμη, μα και την παιδεία, το περιβάλλον, και την παράνοια του πυρηνικού εξοπλισμού. Μια ζωντανή απόδειξη ότι ο επιστήμονας μπορεί να έχει περισσότερη ανθρωπιά απ' τους περισσότερους ανθρώπους μαζί, όπως είχε πει και ο Άρθουρ Κλαρκ. Ένας ποιητής των άστρων, μα και ποιητής της σκέψης και των πραγματικών μας δυνατοτήτων.


Ο δάσκαλος αυτός ήταν ο Αμερικανός αστρονόμος Καρλ Σέιγκαν. Έφυγε από δίπλα μας πριν από 20 χρόνια, στις 20 Δεκεμβρίου του 1996. Μα το φως που άφησε πίσω του ήταν αρκετό για να εμπνεύσει μια νέα γενιά δασκάλων να συνεχίσει το έργο του. Τη μεταλαμπάδευση της γνώσης, της σκέψης, και της υπευθυνότητας. Και σε αντίθεση με ό,τι μας δείχνει η τηλεόραση, ο επιστήμονας δεν είναι ο βαρετός σπασίκλας που όλοι τον μισούν, ούτε ο παλαβός που κλείνεται στο εργαστήριό του για να φτιάχνει άχρηστα πράγματα που ανατινάζονται. Ο Καρλ Σέιγκαν είναι η ζωντανή απόδειξη ότι ακόμη κι ένας χαμογελαστός άνθρωπος που ροκάρει μέσω της ποίησης μπορεί να είναι επιστήμονας.


Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2016

Μια νέα αρχή

Κάπου στα τέλη του 2012, είχα ανοίξει ένα blog για να λέω τα δικά μου, το Terring's Terrible Blog. Δεν είχε συγκεκριμένη θεματολογία, με αποτέλεσμα πότε να γράφω κάτι για το Διάστημα, πότε κάτι που με απασχολούσε και με ενοχλούσε, πότε μια βλακειούλα για χαβαλέ και σάτιρα. Είχε πλάκα στην αρχή, μα κάπου στις αρχές του 2014 το σταμάτησα. Είχε πεθάνει ο υπολογιστής μου, και κάποια στιγμή έχασα τον έλεγχο του blog μου και δεν μπορούσα να έχω πρόσβαση ούτε απ' το λάπτοπ που είχα μετέπειτα, ενώ είχα ήδη αρχίσει να χάνω το ενδιαφέρον μου.

Μα ο πραγματικός λόγος που το σταμάτησα το blog  ήταν επειδή από ένα σημείο και μετά δεν ένιωθα ότι το έγραφα εγώ, μα κάποιος άλλος που προσπαθούσα να μιμηθώ. Είχα επηρεαστεί τόσο πολύ από διάφορους ανθρώπους, σε τέτοιο βαθμό, που κάποια στιγμή ένιωθα ότι άλλοι έγραφαν και εκφραζόντουσαν στη θέση μου και όχι εγώ. Πλέον κοιτάω το παλιό μου blog και νιώθω αμηχανία με πάρα πολλά απ' όσα είχα γράψει. Ευελπιστώ να μην επαναλάβω τα ίδια λάθη, αν και δεν μπορώ να υποσχεθώ για τίποτα.

Μα όπως και τότε, έτσι και τώρα κάποια πράγματα παραμένουν ίδια. Όπως και τότε, έτσι και τώρα, έχω βαρεθεί τα ίδια και τα ίδια blogs, που το μόνο που διαβάζω είναι βελάσματα και copy-paste με ό,τι άκυρο και προσβλητικό μπορείτε να φανταστείτε. Γι' αυτό και αποφάσισα να ξαναφτιάξω το δικό μου blog. Εδώ θα γράφω ό,τι μου αρέσει, ό,τι με προβληματίζει, ό,τι με ανησυχεί και ό,τι με εκνευρίζει, χωρίς όμως να ξανακάνω τα προηγούμενα λάθη. Το αν αυτό αφορά αστρονομία, τεχνολογία, ιστορία, φιλοσοφία, σκεπτικισμό, κριτική σε ό,τι μου κινήσει το ενδιαφέρον, σάτιρα ή οτιδήποτε άλλο... ε, τι να σας κάνω;

Είμαι ο Terring και επέστρεψα.

Ελπίζω...

Καλώς σας ξανά-βρήκα, βρε. Και όπως και την προηγούμενη φορά, ορίστε μια μουσικούλα για το ποδαρικό.