Ακούγοντας τη βαρύτητα

Η ύπαρξη τους είχε προβλεφθεί πριν από 100 χρόνια απ' τον Άλμπερτ Αϊνστάιν στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, η οποία περιέγραφε τον χώρο και τον χρόνο σαν ένα "ύφασμα" τεσσάρων διαστάσεων που παραμορφώνεται απ' τη μάζα κάθε αντικειμένου (κι επί της ευκαιρίας, αυτή η παραμόρφωση λέγεται βαρύτητα), και πριν ένα χρόνο επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη τους. Μιλάω για τα βαρυτικά κύματα.

Τα βαρυτικά κύματα είναι κυματισμοί στην ίδια τη δομή του χώρου και του χρόνου. Δεν είναι ηλεκτρομαγνητικά κύματα (σαν το φως ή τα μικροκύματα στους φούρνους) ή μηχανικά κύματα (σαν τον ήχο ή τα κυματάκια στο νερό), μα ρυτίδες στο χωροχρονικό συνεχές που πυκνώνουν και αραιώνουν τον ίδιο τον χώρο και τον χρόνο. Κινούνται με την ταχύτητα του φωτός και προκαλούνται από την επιταχυνόμενη μετακίνηση αντικειμένων με τεράστιες μάζες που κινούνται η μια γύρω απ' την άλλη (όπως δυο μαύρες τρύπες ή άστρα νετρονίων που χορεύουν ένα θανάσιμο ταγκό) ή απ' τον εκρηκτικό θάνατο γιγάντιων άστρων. Τα βαρυτικά κύματα είναι εξαιρετικά ασθενείς. Ακόμη και ο ίδιος ο Άλμπερτ Αϊνστάιν πίστευε ότι δε θα τα βρίσκαμε ποτέ. Μα χάρη στο LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) καταφέραμε να τα ανιχνεύσουμε! Υπάρχει κάτι που να μη μπορούμε να κάνουμε;

Τι σημαίνει αυτό; Τι θα κερδίζουμε απ' αυτή την ανακάλυψη; Ας αρχίσουμε με το πιο βασικό. Για πρώτη φορά στη ζωή μας, είδαμε (και ακούσαμε) την ίδια τη βαρύτητα! Αυτό από μόνο του είναι συγκλονιστικό, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για να ξεκλειδώσουμε πολλά απ' τα μυστήρια της Φύσης, απ' τις μαύρες τρύπες έως την ίδια την απαρχή της Δημιουργίας. Τα βαρυτικά κύματα μπορούν να βοηθήσουν στη μελέτη των μελανών οπών, στο να καταλάβουμε πώς λειτουργεί η βαρύτητα, ακόμη και στο να δούμε πίσω στο χρόνο, στη στιγμή της γένεσης τους Σύμπαντος. Δεν αποκλείεται να ιδρυθεί ένας νέος κλάδος της αστρονομίας, τη "βαρυτο-αστρονομία", και να δούμε το Σύμπαν με νέους τρόπους, διευρύνοντας ακόμη περισσότερο τους ορίζοντες μας. Υπάρχει και το ενδεχόμενο η μελέτη των βαρυτικών κυμάτων να μας βοηθήσουν στην ανάπτυξη της Θεωρίας των Πάντων, όπου θα παντρεύει τη κβαντομηχανική (η οποία μελετά τον κόσμο του πολύ μικρού) με τη σχετικότητα (η οποία μελετά τον κόσμο του πολύ μεγάλου και επιβεβαιώνεται πλήρως χάρη στην ανακάλυψη αυτή) και θα περιγράφει το θαύμα της Δημιουργίας σ' έναν μαθηματικό τύπο. Ίσως, κάποια στιγμή στο μέλλον, να υπάρξουν και πρακτικές εφαρμογές των βαρυτικών κυμάτων. Τεχνολογίες βασισμένες στα βαρυτικά κύματα, όπως το GPS που βασίζεται στη Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν. Ακόμα και η τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε για την ανακάλυψη των βαρυτικών κυμάτων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην καθημερινότητα μας, όπως στην ιατρική και στην πληροφορική. Αν οι έρευνες για τον υποατομικό κόσμο που γινόντουσαν στο CERN μας προσέφεραν το Διαδίκτυο, φανταστείτε τι θα μπορούσε να μας προσφέρει η έρευνα για τα βαρυτικά κύματα.

Υπάρχει, όμως, κι ένα άλλο όφελος. Η ανακάλυψη αυτή αποτελεί άλλη μια απόδειξη ότι η σύγχρονη υλιστική κοινωνία μας είναι μια δημιουργία των ανθρώπινων αισθήσεων, που κακώς υπηρετείται σαν υπέρτατη αξία. Το σημερινό μοντέλο, πάνω στου οποίου τα πρότυπα σκέφτεται ο δυτικός κόσμος, δεν είναι χωροχρονικό αλλά υλιστικό. Όσο περισσότερο κατανοούμε το Σύμπαν στο οποίο ζούμε, τόσο καλύτερα κατανοούμε ποιοι πραγματικά είμαστε, ποια είναι η θέση μας στο Σύμπαν, και τι είμαστε ικανοί να κάνουμε. Κάθε κοσμική γνώση που ξεκλειδώνουμε μας φέρνει όλο και πιο κοντά σε μια νέα συλλογική συνείδηση, απελευθερώνοντας μας έτσι από κάθε μορφής τυραννία, φόβο και περιττό βάρος. Όπως η Θεωρία της Εξέλιξης του Δαρβίνου και η Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε το Σύμπαν, και μας βοήθησαν να αναθεωρήσουμε πράγματα που είχαμε διδαχθεί ως δεδομένα, το ίδιο μπορεί να συμβεί με τα βαρυτικά κύματα και με τη βαρυτική αστρονομία.

Το Σύμπαν μας τραγουδάει. Όχι με νότες, αλλά με τη βαρύτητα. Ποιος ξέρει τι απόψεις θα αναθεωρήσουμε και τι θαύματα θα ανακαλύψουμε, αν στήσουμε αυτί και ακούσουμε όσα έχει να μας πει;