Για τον Βαγγέλη

Έχουμε πείσει τον εαυτό μας να λέμε ότι δεν είμαστε τίποτα παραπάνω από απλοϊκές, ρηχές οντότητες, κι ό,τι κάνει εμάς αφορά το υλικό μας κομμάτι και μόνο. Λάθος. Δεν είμαστε μόνο τα ρούχα που φοράμε, το αυτοκίνητο που έχουμε ή δεν έχουμε και το φαγητό που τρώμε. Είμαστε τα βιβλία που έχουμε διαβάσει, τα παιχνίδια που έχουμε παίξει, οι ταινίες που έχουμε δει, οι φιλίες που έχουμε κάνει, οι εικόνες που μας συγκινούν και μας στοιχειώνουν ακόμη και σήμερα, οι εμπειρίες που έχουμε βιώσει, τα μέρη που έχουμε κάνει δεύτερό μας σπίτι, οι άνθρωποι που μας εμπνέουν, οι μελωδίες που έχουμε κάνει πολύτιμο κι αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού μας. Σπανίως ξεχωριστά και μεμονωμένα, όλα αυτά μαζί σχηματίσουν ένα κράμα από διαφορετικά έργα διαφορετικών ανθρώπων που ενώνονται μεταξύ τους για να σχηματίσουν εμάς και την ταυτότητά μας. Αυτό σημαίνει ότι δεν αποτελούμαστε μόνο από εμπειρίες, υλικά αγαθά, εικόνες και μελωδίες, αλλά κι από ανθρώπους, που με το έργο τους έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού μας. Και σήμερα θα σας μιλήσω για έναν απ' αυτούς.

Θυμάμαι ήταν το 1994 όταν ανακάλυψα τον κόσμο της αστρονομίας μέσω βιβλίων, γνωριμιών, αλλά και μέσω ενός μοντέλου δορυφόρου που είχα φτιάξει από πεταμένα εξαρτήματα λάμπας. Ακόμα τον έχω, όπως και τα παλιά μου βιβλία αστρονομίας. Έπειτα, από βιντεοκασέτες του μπαμπά μου, ανακάλυψα το Cosmos: A Personal Voyage του Καρλ Σέιγκαν, τη σειρά που με συνοδεύει ακόμη και σήμερα. Είχα ενθουσιαστεί από τις εικόνες, τις αναπαραστάσεις, τα πειράματα, τα λόγια του Καρλ, τα ταξίδια με το Διαστημόπλοιο της Φαντασίας, και το πλούσιο από μελωδίες μουσικό μπουκέτο που τα συνόδευαν όλα αυτά. Πολλές φορές έβλεπα την ίδια κασέτα σε επανάληψη χωρίς να τη βαρεθώ ποτέ. Μερικά χρόνια αργότερα, πλέον γυμνασιόπαιδο, πήγαινα κάθε Σαββατοκύριακο στο Ευγενίδειο Πλανητάριο. Ακόμη κι η ταμίας με ρωτούσε χαμογελαστή "πάλι εσύ εδώ;". Τι να κάνω; Δεν χόρταινα τις εικόνες και τη μουσική που έπαιζαν τότε. Μια μέρα ρώτησα τον υπεύθυνο των προβολών για τη μουσική. Η απάντησή του ήταν ένα όνομα. Ένα όνομα που ακόμη και σήμερα με κάνει να χαμογελώ σαν παιδάκι κάθε φορά που το ακούω.

Βαγγέλης Παπαθανασίου.

Μάλιστα, με μεγάλη μου χαρά ανακάλυψα ότι ο μπαμπάς μου είχε ένα δισκάκι του Βαγγέλη, το Reprise 1990-1999, το οποίο τελικά του το βούτηξα και το έχω λιώσει από τότε. Ευχαριστώ, μπαμπούλη 😃

Το Reprise ήταν μόνο η αρχή, η πόρτα που άνοιξε και με οδήγησε σ' έναν πραγματικό μουσικό γαλαξία, αποτελούμενο από μια ανήκουστη ποικιλία ήχων και μελωδιών. Δεν υπερβάλω καθόλου. Ο Βαγγέλης δεν περιοριζόταν σ' ένα είδος μουσικής. Δεν μπορείς να βάλεις τη μουσική του σ' ένα κουτάκι. Ο Βαγγέλης πειραματιζόταν κι εξερευνούσε τη μουσική, ανακαλύπτοντας έτσι τις πραγματικές, απεριόριστες δυνατότητές της. Αυτό σημαίνει ότι ο Βαγγέλης έχει κάτι για όλους. Θες να επισκεφτείς την Αρχαία Ελλάδα και να τιμήσεις τους προγόνους μας; Πας στον Βαγγέλη. Θες να ταξιδέψεις στο φουτουριστικό Λος Άντζελες του 2019; Πας στον Βαγγέλη. Θες κάτι καθαρά ορχηστρικό, κάτι καθαρά ηλεκτρονικό, ή έναν επικό συνδυασμό και τον δύο; Στον Βαγγέλη. Θες κάτι για να αγαπήσεις, να ταξιδέψεις, να ξεσπάσεις, να εξερευνήσεις, να πολεμήσεις, να φοβηθείς, να εξερευνήσεις, να ανατριχιάσεις; Στον Βαγγέλη! Δεν θα σε απογοητεύσει.

Η μουσική του Βαγγέλη έχει επίσης τη δυνατότητα να σε κάνει να θες να την εξερευνήσεις και να καταβροχθίσεις όλη του τη δισκογραφία. Δεν θα αρκεστείς σ' έναν του δίσκο. Δεν θα αρκεστείς σ' ένα είδος μουσικής του. Δεν θα μπορέσεις να πεις ποιο είναι το αγαπημένο σου τραγούδι ή το αγαπημένο σου άλμπουμ. Απλώς δεν γίνεται. Και το έπος της Μυθωδίας και του 1492 θα ακούσεις, και τις διαστημικές μελωδίες του Albedo 0.39 και του Rosseta θα ακούσεις, και τη φουτουριστική μουσική του Blade Runner θα ακούσεις, και τις συνεργασίες του με την Ειρήνη Παπά, τον Σον Κόνερι και τον Τζον Άντερσον θα ακούσεις, και τους καθαρόαιμους ηλεκτρονικούς ήχους της παλιάς σχολής που απαρτίσουν το Spiral και το Direct θα ακούσεις, και το τζαζ πανδαιμόνιο του Hypothesis θα ακούσεις, και τον φόρο τιμής του προς τον πατέρα του με το Chariots of Fire θα ακούσεις, και τη μουσική του όσο ήταν στους Aphrodite's Child θα ακούσεις. Με τον τρόπο του, ο Βαγγέλης σε καλεί να εξερευνήσεις, να ανακαλύψεις νέους ήχους, να ανοίξεις το νου σου και να διευρύνεις τους ορίζοντές σου.

Πώς το κατάφερνε αυτό; Και πώς έβγαζε πάντα τέτοια αριστουργήματα με ό,τι και να πιανόταν; Η απάντηση είναι απλή. Αγάπη. Ο Βαγγέλης αγαπούσε. Αγαπούσε τη ζωή, αγαπούσε τους ανθρώπους, αγαπούσε τους γονείς του, αγαπούσε την Ελλάδα, αγαπούσε το Διάστημα, αγαπούσε τη μυθολογία, αγαπούσε την επιστήμη, αγαπούσε την τέχνη, αγαπούσε τη μουσική. Σεβόταν τη μουσική. Δεν την χρησιμοποιούσε σαν μέσο για να "φλεξάρει" το πόσα "κασέρια" έδινε σε "ντρόγκια" και πόσες γκόμενες έριχνε στο κρεββάτι του κάθε βράδυ. Φερόταν στη μουσική με τον πιο ευγενικό τρόπο. Καταλάβαινε τις δυνατότητές της γιατί άκουγε τη μουσική και όλα όσα έχει να πει. Μέσω της μουσικής του ο Βαγγέλης διδάσκει την αγάπη. Να αγαπάμε αυτό που κάνουμε. Να δίνουμε την ψυχή μας σε ό,τι κάνουμε. Να μην αρκούμαστε στη μετριότητα ή στη χυδαιότητα. Να αναζητούμε το καλύτερο. Κι αν δεν το βρίσκουμε, να το φτιάχνουμε εμείς.

Η αγάπη με την οποία πλημμύρισε τα έργα του δεν ήταν κάτι το τυχαίο. Δεν υπήρχε έτσι απλά. Ο Βαγγέλης δεν ήταν μόνο ένας λαμπρός καλλιτέχνης, μα κι ένας λαμπρός άνθρωπος. Ήταν γενναιόδωρος, σεμνός, ευγενικός και χαμογελαστός, χωρίς όμως να διστάσει ενίοτε να πει κάποια πράγματα έξω απ' τα δόντια. Ήταν άνθρωπος. Δεν έκρυβε τα συναισθήματά του. Ο Βαγγέλης ήξερε ότι έκανε αριστουργήματα, αλλά δεν στο έτριβε στη μούρη. Δεν ήταν καμιά μικρόψυχη σνομπαρία που απαιτούσε απ' όλο τον κόσμο να του φιλά τα πόδια. Δεν του άρεσε καν σαν σκέψη, αλλά ούτε καν θα χρειαζόταν κάτι τέτοιο. Άφηνε τη μουσική του, το χαμόγελό του και την αγάπη του να μιλήσουν. Ένας σεμνός γίγαντας.

Ο Βαγγέλης δεν είναι πια μαζί μας. Τον πήρε μαζί του ο κορωνοϊός. Αλλά η μουσική του και τα ιδανικά που μας έχει προσφέρει απλόχερα δεν θα χαθούν ποτέ. Θα συνεχίσουν να μας συντροφεύουν, να μας εμπνέουν, να αποτελούν κομμάτι του εαυτού μας. Μπορεί ο Βαγγέλης ως άνθρωπος να έχει φύγει, αλλά ως πνεύμα θα ζει για πάντα μέσα μας, γιατί είναι κομμάτι όλων μας. Οι γίγαντες χάνονται μόνο όταν τους ξεχνάμε, κι ο Βαγγέλης δεν θα χαθεί ποτέ.

Κλείνω μ' ένα τραγούδι. Ένα ξεχωριστό τραγούδι, τουλάχιστον για εμένα. Θυμάστε που είχα πει για το Cosmos του Καρλ Σέιγκαν; Δεν το ανέφερα τυχαία, μιας και τη θεματική μουσική αυτής της επικής σειράς την έγραψε...
Σωστά καταλάβατε 😁