Ο Εγκέφαλος (και μια ωδή-πορδή στη μιζέρια)

Το κείμενο αυτό, καθώς και η ιστοριούλα που ακολουθεί, επιτρέψτε μου να τα αφιερώσω σ' έναν φίλο μου, τον Στέλιο (ή Status στο φόρουμ του Aparadektoi.gr). Το 2011 μου είχε προτείνει να πάρω μέρος στον 2ο λογοτεχνικό διαγωνισμό "ΛόγωΤέχνης", που διοργάνωσε η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Artspot. Τότε είχε θέμα "Ιστορίες Διαδικτύου" και δεν ήξερα τι να γράψω. Αλλά μετά από λίγο ψήσιμο (και λίγο πρήξιμο), μου ήρθε η έμπνευση. Να γράψω μια ιστορία που θα αναδεικνύει τα θετικά (αλλά και τα αρνητικά) του Διαδικτύου, μ' ένα απρόσμενο και πρωτότυπο τέλος. ΟΚ, όσοι από εσάς με ξέρετε, ίσως το τέλος να μην είναι και τόσο απρόσμενο. Θα σας παραθέσω την ιστορία μου, όπως είναι. Ατόφια. Μαζί με τα ορθογραφικά της λάθη :-Ρ

-----

Τ’ όνομα του είναι Μίτσιο. Μόλις πρόσφατα συνδέθηκε για πρώτη φορά στο Διαδίκτυο. Για να μην τον «πιάσουν» (γιατί; τρομοκράτης είναι;) δήλωσε ότι είναι Ιάπωνας. Λογικό, μιας και τ’ όνομα αυτό ταιριάζει σε Ιάπωνα. Μόλις πρόσφατα λοιπόν συνδέθηκε στο Διαδίκτυο. Όμως πρώτα ας αναλογιστούμε κάτι. Τι είναι το Διαδίκτυο; Ένας μεγάλος εγκέφαλος, όπου κάθε υπολογιστής είναι ένα νευρικό κύτταρο. Το Διαδίκτυο είναι λοιπόν ένα μυαλό πλανητικών διαστάσεων, και ο Μίτσιο το ξέρει πολύ καλά. Είναι «ψαρούκλας» σε σχέση με πολλούς χρήστες, κι όμως ξέρει πολύ καλά τι πρέπει να κάνει και που να πάει.

Ο Μίτσιο στην αρχή επισκέφτηκε όλα τα ειδησεογραφικά πρακτορεία στο Διαδίκτυο, καθώς και όλα τα blogs που υπάρχουν. Ο Μίτσιο έχει άφθονο χρόνο μπροστά του, οπότε περίμενε υπομονετικά την φόρτωση όλως των ιστοσελίδων και την μεταφορά όλων των δεδομένων στον υπεργρήγορο υπολογιστή του. Μέσω τον ειδήσεων, ανακάλυψε πολλά για την ανθρωπότητα του Διαδικτύου. Μακρινά και μεμονωμένα περιστατικά γίνονται την ίδια ώρα πρωτοσέλιδα στις ηλεκτρονικές εφημερίδες, κάτι που χωρίς το Διαδίκτυο θα ήταν αδύνατον. Ο σεισμός στην Ιαπωνία, η οικονομική κατάρρευση της Ελλάδας, η στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη, η περιβαλλοντική καταστροφή στη Νιγηρία, τα παλιρροϊκά κύματα στην Ινδονησία, οι διαδηλώσεις στην Μεγάλη Βρετανία, μια πολιτική υπόσχεση στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Τίποτα δεν μένει κρυφό, και κάθε μυστικό αργά ή γρήγορα αποκαλύπτεται.

Κάπου εκεί ανακάλυψε κάτι ενδιαφέρον. Πολλά περιστατικά έκαναν εντύπωση στον Μίτσιο και σκέφτηκε να τα διασταυρώσει, ψάχνοντας τις ίδιες ειδήσεις σε διαφορετικές ιστοσελίδες. Παρατήρησε ότι σε πολλά σημεία είχαν σημαντικές διαφορές. Ανακάλυψε λοιπόν ότι υπάρχει ανεξέλεγκτη παραπληροφόρηση στο Διαδίκτυο, άλλοτε για σκοπούς εντυπωσιασμού και άλλοτε ως «επιβεβαίωση» λανθασμένων θεωριών. Ο Μίτσιο σκέφτηκε: «ένας εγκέφαλος πρέπει να έχει γνώσεις, όχι αρλούμπες! Αν όλοι οι χρήστες του Διαδικτύου δεν αναρωτιούνται, θα καταντήσουν άβουλα ρομποτάκια». Αγανάκτησε μάλιστα όταν ανακάλυψε τον περιβόητο μύθο του Άρη, που θα φαινόταν σαν δεύτερη πανσέληνος από το 2003...

Καθώς συνέχιζε τις έρευνες του στο Διαδίκτυο, ο Μίτσιο ανακάλυψε τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Σε αυτές τις σελίδες είχε την ευκαιρία ν’ ανακαλύψει τι σκέφτονται οι άνθρωποι. Σίγουρα ασυνήθιστα, αφού αποκαλύπτουν ακόμη και τις ποιο προσωπικές τους σκέψεις σε ηλεκτρονικούς τοίχους. Αυτές οι σελίδες είναι ένα παράξενο μείγμα ευλογίας και κατάρας, μιας και αναπτύσσουν την κοινωνικότητα και την απομόνωση ταυτόχρονα. Ο κάθε άνθρωπος μπορεί να γνωρίζει τους συνανθρώπους του, ξεπερνώντας κάθε σύνορο και περιορισμό. Ολόκληρες συζητήσεις ανεξαρτήτου θέματος μπορούσαν να πραγματοποιηθούν μεταξύ Ισπανίας, Μαρόκου και Νέας Ζηλανδίας μέσω των forums. Οι άνθρωποι έρχονται ποιο κοντά. Οι προκαταλήψεις μεταξύ Γαλλίας και Σαουδικής Αραβίας γκρεμίζονταν… ή ενισχύονταν, ανάλογα με τους συζητητές. Στην προσπάθεια τους ν’ ανακαλύψουν τον εξωτερικό κόσμο, πολλοί άνθρωποι ξεχνάνε τον προσωπικό τους κόσμο. Ο Μίτσιο σκέφτηκε ότι έπρεπε να υπάρχει μια χρυσή τομή, μια ισορροπία μεταξύ του «έξω» και του «μέσα».

Σύντομα ο Μίτσιο παρατήρησε ότι ο ηλεκτρονικός εγκέφαλος του Διαδικτύου δεν είναι παρά η ψηφιακή εκδοχή της ανθρωπότητας. Εκεί θα βρεις κάθε καρυδιάς καρύδι. Επιθετικοί άνθρωποι που λατρεύουν να προκαλούν προβλήματα και να πληγώνουν τους συνανθρώπους τους, αλαζόνες που κάνουν τα πάντα για να τραβήξουν την προσοχή των άλλων, κορίτσια που ανεβάζουν προκλητικές φωτογραφίες και μετά αναρωτιούνται γιατί δέχονται πειράγματα απ’ τ’ αγόρια, «γνώστες» των πάντων που επιβάλουν τις απόψεις τους στους άλλους. Το αντιβιοτικό του υπολογιστή του Μίτσιο χτύπησε πολλές φορές κόκκινο από ιούς και spam, χωρίς ο ίδιος να καταλάβει γιατί υπάρχουν αυτά τα κακόβουλα προγράμματα. Επιπλέων δεν είναι λίγες οι σελίδες όπου με το περιεχόμενο τους οι επισκέπτες προτρέπονται σε βίαιες και αυτοκαταστροφικές πράξεις, όπως η πώληση ναρκωτικών και οι εθνικιστικές επιθέσεις. Με όλα αυτά τα παραπάνω, λογικό είναι ο Μίτσιο να έχει ξενερώσει.

Όμως δεν λησμόνησε την πραγματική σημασία του Διαδικτύου. Χάρις αυτόν τον ηλεκτρονικό εγκέφαλο, οι άνθρωποι έρχονται ποιο κοντά. Ένας γιατρός στη Κίνα θεραπεύει έναν ασθενή στην Αργεντινή. Ένας δάσκαλος στη Ρωσία διδάσκει μια τάξη στο Σουδάν. Ένα επιστήμονας στην Αυστραλία παρακολουθεί ένα σεμινάριο στον Καναδά. Ένας καλλιτέχνης στη Μαδαγασκάρη μοιράζει τις δημιουργίες του στην Γερμανία. Ένας εφευρέτης στις Φιλιππίνες συζητάει με άλλους εφευρέτες από το Ιράν. Ένας κάτοικος της Αλβανίας μαθαίνει για την ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας. Ένας φιλόσοφος από το Ισραήλ διδάσκει σε όλη τη Γη το νόημα του αλληλοσεβασμού και της δημιουργικότητας. Το Διαδίκτυο είναι το εισιτήριο για μια ενοποιημένη ανθρωπότητα.

Σκέψεις πέρασαν απ’ τον εγκέφαλο του Μίτσιο. Ένας βιολογικός εγκέφαλος αποτελείται από δισεκατομμύρια νευρώνες. Ο καθένας τους είναι ξεχωριστός και κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα. Όλοι μαζί όμως ενώνουν τις διαφορές τους και δημιουργούν ένα πραγματικό επίτευγμα της φυσικής επιλογής. Παρομοίως και με το Διαδίκτυο. Ωστόσο ο ηλεκτρονικός εγκέφαλος του Διαδικτύου είναι νέος και αντιμετωπίσει παιδικές ασθένειες, παρά την ραγδαία ανάπτυξη του. Ένας νευρώνας δεν μπορεί να βοηθήσει στην βελτίωση του εγκεφάλου, όμως ένας άνθρωπος μπορεί να βελτιώσει το Διαδίκτυο. Ο Μίτσιο προσπαθεί να φανταστεί τι μπορούν να κάνουν 7.000.000.000 άνθρωποι για το Διαδίκτυο…

Άλλη μια ερευνητική αποστολή τελείωσε για τον Μίτσιο. Συνήθως κατεβαίνει ο ίδιος στη Γη για τις έρευνες του, αν και σήμερα έκανε την αλλαγή. Με τα 4 του χέρια έσβησε τις μηχανές και πήγε να ξεκουραστεί. Τι πράγμα;! 4 χέρια; Κατεβαίνει στη Γη; Λοιπόν ήρθε η ώρα της αλήθειας. Ο Μίτσιο δεν είναι Ιάπωνας, ούτε άνθρωπος, ούτε καν Γήινος. Είναι ένας Πρόξης από τον πλανήτη Στάλος. Ένας Πρόξης έχει παχουλό σώμα και στέκεται όρθιος στα 2 του πόδια, ενώ έχει 4 χέρια, προβοσκίδα για στόμα, 2 μεγάλα μάτια που μοιάζουν με συνδυασμό γάτας και μύγας, 2 λοφία στο κεφάλι του κι ένα βιοφωτεινό στοιχείο στο κεφάλι του. Ο πολιτισμός τους είναι πολύ ποιο εξελιγμένος από τον ανθρώπινο. Οι κβαντικοί υπολογιστές αντικατέστησαν τους βιολογικούς εγκεφάλους. Δεν έφτιαχναν πλέον υπολογιστές, εξελίχθηκαν σε υπολογιστές. Με κατώτερο βαθμό I.Q. το 400, οι Πρόξεις έκαναν τα πάντα με το μυαλό τους και δεν ξεχνούσαν ποτέ. Οι υπολογιστές-εγκέφαλοι τους ήταν μόνιμα συνθεμένοι με το δικό τους Διαδίκτυο, κατέχοντας έτσι το χάρισμα της τηλεπάθειας. Επίσης είχαν και τηλεκινητικές δυνάμεις, μιας και με το μυαλό τους μπορούσαν να φτιάξουν ολόκληρα αστρόπλοια. Θα μπορούσε να είναι αυτό το μέλλον του Γήινου Διαδικτύου;

Δεν ξέρω αν η ιστορία αυτή είναι αληθινή, ξέρω μόνο το εξής. Αν ρωτήσετε κάποιον από πού είναι, μη γελάσετε. Μπορεί να σας λέει την αλήθεια...

-----

Ελπίζω να σας άρεσε η ιστορία μου. Εμένα πάντως μου άρεσε. Μου κάνω και like :-Ρ

Έστειλα την ιστορία μου στο διαγωνισμό, κυρίως από περιέργεια. Θα τους άρεσε; Λες να κερδίσω κάτι; Χλωμό, αλλά ποτέ δεν ξέρεις. Πέρασε κάποιος καιρός και βγήκαν τα αποτελέσματα, τα οποία θα ανακοινωνόντουσαν σε μια καφετέρια κοντά στο Γκάζι. Εκεί θα βραβευόντουσαν οι νικητές, καθώς και θα απαγγέλλονταν οι νικητήριες ιστορίες. Εννοείται πως πήγα, γιατί κατά βάθος έλπιζα ότι μία απ' αυτές τις ιστορίες θα ήταν και η δική μου. Ναι, είμαι ψώνιο. Και γιατί ήμουν περίεργος να ακούσω και τις υπόλοιπες ιστορίες.

Στο τέλος της εκδήλωσης κατάλαβα ότι μάλλον οι νικητές του διαγωνισμού είχαν ήδη ενημερωθεί για την επιλογή των ιστοριών τους. Είναι τυχαίο πως όλοι οι νικητές ήταν παρών στην εκδήλωση; Μάλλον όχι. Αν όντως ισχύει, εγώ πάντως δεν ενημερώθηκα από πριν. Όπως καταλαβαίνετε, η δική μου ιστοριούλα πάτωσε. Τώρα που την ξαναδιαβάζω, μπορεί σ' αυτό να έφταιγαν τα ορθογραφικά λάθη :-Ρ

Όμως αυτό που με απογοήτευσε πραγματικά αφορούσε τις ιστορίες που ξεχώρισαν οι διοργανωτές του διαγωνισμού, τη θεματολογία και τον τρόπο με τον οποίο ασχολήθηκαν με το Διαδίκτυο. Όλες τους ήταν βουτηγμένες στη μιζέρια και στην απελπισία! Δεν υπερβάλω καθόλου. Ένιωθα λες και έβλεπα δραματική ταινία. Όλες οι ιστορίες που ξεχώρισαν οι διοργανωτές επικεντρωνόντουσαν αποκλειστικά και μόνο στα αρνητικά του Διαδικτύου, με μια ισχυρή δόση απαισιοδοξίας και κατάθλιψης, μπόλικα ψευτοκαλλιτεχνικά και τεχνοφοβικά αλαμπουρνέζικα, και αναφορές σε υπαρκτά ζητήματα όπως τα ψυχολογικά προβλήματα, η μοναξιά, η έλλειψη εμπιστοσύνης και προσωπικής ταυτότητας, ακόμη και οι αυτοκτονίες, όλες τους να περιγράφονται με τον πιο ακραίο και υπερβολικό τρόπο (κάτι σαν τις χυδαίες επιθεωρήσεις του Σεφερλή, που το μόνο που καταφέρνουν είναι να χλευάσουν και να γελοιοποιούν σοβαρά ζητήματα), λες και το Διαδίκτυο είναι ό,τι χειρότερο έχει επινοηθεί ποτέ και το μόνο πράγμα που μπορεί να κάνει είναι να καταστρέφει τη ζωή μας. Και η δική μου ιστορία σχολίασε τα αρνητικά του Διαδικτύου, τα οποία όντως δεν είναι και λίγα, αλλά δεν επικεντρωνόταν αποκλειστικά και μόνο σ' αυτά. Υπάρχει και η θετική πλευρά του Διαδικτύου, όπως η ενημέρωση όσων πήραν μέρος στο διαγωνισμό αυτό, αλλά ό,τι είναι καλό ευχαρίστως να το παραβλέψουμε για να μη χαλάσει η σούπα μας. Όλες οι ιστορίες που επιλέχθηκαν στο διαγωνισμό περιέγραφαν το Διαδίκτυο με τόσο μελανά χρώματα και με τόση αρνητικότητα, που ήταν λες και οι ιστορίες αυτές ήταν από ανθρώπους που μισούν το Διαδίκτυο για ανθρώπους που μισούν το Διαδίκτυο. Πώς αλλιώς να το εξηγήσω;

Ξέρω τι σκέφτεστε μερικοί από εσάς αυτή τη στιγμή, αλλά υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ προειδοποίησης και δαιμονοποίησης. Αν οι συγγραφείς και οι διοργανωτές ήθελαν να προειδοποιήσουν τον κόσμο για τους κινδύνους του Διαδικτύου, τότε απέτυχαν παταγωδώς. Το μόνο που κατάφεραν είναι να ενισχύουν το αίσθημα τεχνοφοβίας που ήδη κυβερνά τον Ελληνικό λαό, υποτιμώντας παράλληλα τη νοημοσύνη μας, λες και ήμαστε τόσο ηλίθιοι που δεν μπορούμε να καταλάβουμε ότι στο Διαδίκτυο κυκλοφορούν πολλοί διάολοι. Μας το υπενθυμίσει ήδη η τηλεόραση, μας το υπενθυμίσουν οι εφημερίδες και τα περιοδικά, μας το υπενθυμίσουν και οι ίδιοι οι άνθρωποι που ασχολούνται και επαγγελματικά με το Διαδίκτυο. Το ξέρουμε ότι το Διαδίκτυο μπορεί να μας καταστρέψει αν δεν το χρησιμοποιούμε σωστά. Δεν απευθύνεστε σε μικρά παιδιά, αλλά σε ενήλικες που πήραν μέρος σ' έναν Διαδικτυακό λογοτεχνικό διαγωνισμό με θέμα "Ιστορίες Διαδικτύου". Άρα σε ανθρώπους που ήδη ασχολούνται με το Διαδίκτυο. Το μόνο που καταφέρατε ήταν μια τρύπα στο νερό. Δεν προσφέρατε απολύτως τίποτα με τα μίζερα έργα σας! Βασικά, γράψε λάθος. Όντως προσφέρατε κάτι. Στο να ενισχύσετε την ατμόσφαιρα απαισιοδοξίας και γκρίνιας, που πνίγει την Ελλάδα σε βαθμό χειρότερο και απ' την αιθαλομίχλη στην Αθήνα.

Όσο καιρό ζω σ' αυτόν τον πλανήτη και σ' αυτή τη χώρα, θυμάμαι τον ελληνάρα να είναι μια ζωή απαισιόδοξος, γκρινιάρης, μίζερος, σκατόψυχος και σκατόφλωρος, να βλέπει αποκλειστικά και μόνο την αρνητική πλευρά των πραγμάτων, να είναι υποκριτής τεχνοφοβικός (δηλαδή να χρησιμοποιεί την τεχνολογία για να δηλώνει ότι μισεί την τεχνολογία), να μην εκτιμάει ποτέ του ό,τι καλό του έχει συμβεί στη ζωή του, να βρίσκει συνέχεια λόγους για να διαμαρτύρεται για τα πάντα, να ζητάει τα πάντα στα πόδια του και παρόλα αυτά ποτέ του να μην ικανοποιείται και να θέλει κι άλλα, και να "επαναστατεί" χωρίς ποτέ του να σηκωθεί απ' τον καναπέ. Ο ελληνάρας ήταν πάντα άπληστος και αχάριστος, όχι μόνο τώρα. Πολλοί φρίττουν (και με το δίκιο τους) με τη χαιρέκακη συμπεριφορά του ελληνάρα όταν μαθαίνει ότι κάποιος έχασε τη δουλειά του, το σπίτι του ή και τη ζωή του, προσκυνώντας την εμετική φιλοσοφία "να πεθάνει η κατσίκα του γείτονα", καθώς και με τη μιζέρια που βγάζει όταν μαθαίνει ότι σε κάποιον του συνέβη κάτι καλό. Αν πιστεύετε ότι αυτή η σκατόψυχη συμπεριφορά του ελληνάρα προκλήθηκε απ' την οικονομική κρίση, θα σας τρομάξω. Ο ελληνάρας ήταν πάντα μίζερος, κακομοίρης, απαισιόδοξος, οπισθοδρομικός, κακομαθημένος, γκρινιάρης και χαιρέκακος, απλά η οικονομική κρίση τον ξεσκέπασε και του έδωσε το ελεύθερο να μην κρύβεται πλέον.

Γενικά η οικονομική κρίση είναι το παιδάκι που δείχνει το βασιλιά και φωνάζει "ο βασιλιάς είναι γυμνός" σε πάρα πολλά θέματα. Είμαι ο μόνος που το βλέπει έτσι;

Όσο ο ελληνάρας κοιτάει τη λάσπη και απαιτεί και απ' τους άλλους να κάνουν το ίδιο, εγώ ανοίγω ομπρέλα και προστατεύομαι απ' τη βροχή μιζερονίων στην οποία προσπαθεί να με πνίξει. Όταν βλέπεις αποκλειστικά και μόνο την αρνητική πλευρά του κόσμου, χάνεις όλη την εικόνα. Το ίδιο γίνεται και όταν βλέπεις αποκλειστικά και μόνο την θετική πλευρά του κόσμου. Πρέπει να βλέπεις όλη την εικόνα, να ζυγίσεις τα θετικά και τα αρνητικά, να αντικρίσεις την αλήθεια ολόγυμνη, και να μετατρέπεις τα προβλήματα και τις προκλήσεις σε ευκαιρίες για βελτίωση και πρόοδο. Μόνο τότε θα καταφέρουμε να δραπετεύσουμε απ' την ανωριμότητα του ελληνάρα και να εξελιχθούμε σαν τους Πρόξεις, δηλαδή σε ώριμα όντα με τεχνολογικές, πνευματικές και διανοητικές ικανότητες πολύ ανώτερες απ' ό,τι μπορούμε να φανταστούμε σήμερα. Θεωρώ πως μια απ' τις μεγαλύτερες μορφές πνευματικής ωριμότητας είναι να αντικρίσουμε την αλήθεια κατάματα, να την αποδεχτούμε όπως είναι, και να γίνουμε ένα με αυτήν, με σεμνότητα αλλά και με τιμή. Να ανοίξει όχι μόνο ο νους μας, μα και η ψυχή μας και η καρδιά μας, να ανακαλύψουμε νέους ορίζοντες και να τους αξιοποιήσουμε με σοφία και υπευθυνότητα. Να ξεκλειδώσουμε νέες γνώσεις και να τις χρησιμοποιήσουμε για να χτίσουμε ένα καλύτερο αύριο, μακριά απ' τον πόνο, το φόβο, τη στέρηση και την απαισιοδοξία. Και η ορθολογική χρήση του Διαδικτύου μπορεί να μας βοηθήσει σ' αυτό.